Этгээд хэл

Ц.Шагдарсүрэн эрдэмтэний "Эх хэлээ эвдэхгүй юм сан..." номны талаар Эрдэнэчимэг эгчээс сонсоод эрэл хайгуулж болж байж арай гэж олж авав. Олон зүйлийг бодогдуулсан энэ номыг шимтэн уншиж байхад доорх шүлэг таалагдсан тул доор хуулбарлан бичив.

Үг нь монгол, өгүүлбэр нь орос,
Үзэхэд этгээд сонины хэл,
Өв соёлоо үл тоомсорлон,
Өнөөгийн байдал ийм болбай,
Зуун түмэн үгтэй хэлэнд
Зуд туссаныг үнэмшихүйеэ бэрх
Харийн үгээр далайлгагсадыг
Хамагийн боловсорсон гэхэд бэрх.
Гадаадын үгээр гайхуулагсдыг
Гарамгай эрдэмтэн гэхэд бэрх.
Хэвлэл сонин үзсэн үдэштээ
Хэлний шинжлэлтэний нойр хулжаад,
Хэвтэвч, сэтгэлд эвгүй үг,
Хэнхдэг дээр чулуу дарах мэт,
Харь үгийн бүлхинд хахаж,
Харанхуй шөнө хар дарах мэт.

Б.Ринчен
1958.05.07

Gentoo

Gentoo гэх нэгэн төрлийн линукс тархац байх, гол онцлог нь portage нэртэй програм хангамж удирдах (software management) системийн тусламжтайгаар суулгах хэрэгтэй бүх програмуудаа эх кодоос нь байгуулж (build) суулгадаг юм. Эх кодоос бүгдийг байгуулахын давуу тал нь тухайн програм хангамжийг яг юу хийх боломжтой байх вэ, хэрхэн байгуулах вэ гээд маш нарийн тохиргоонуудыг хийх уян хатан боломж олгодогт оршино. Мөн эмхэтгэгчийн (compiler) тусгай тохиргооны тусламжтайгаар 386, pentium4, xeon, core2 эсвэл opteron гэх мэт процессоруудад зориулан оновчлол (optimization) хийж, илүү өндөр хурдыг гаргах боломжтой. Энгийн линукс тархацууд нь 386-с хойшхи бүх процессорт тохирохоор ерөнхийлөн байгуулагдсан байдаг тул сүүлийн үеийн давуу талуудыг ашигладаггүй. Ер нь бүх зүйлсийг тохируулах боломжтой болохоор яг өөрийн хүссэн, ямар ч илүү дутуу зүйлгүй систем босгох боломжийг олгоно. Хамгийн хэцүү нь үүнд зарцуулах цаг хугацаа.