Зуны цагт шилжих талаар...

Огцом шийдвэр гаргах дуртай ЗАСАГ маань ЗУНЫ ЦАГ-т шилждэг болох тухай, түүнийгээ энэ сараас шууд хэрэгжүүлэх шийдвэр гаргав. Энэ шийдвэрийг ямар үндэслэлээр гаргаж байгаа болон зөв буруугийн талаар мэдэх юм алга. Харин ямар ч бэлтгэл, судалгаагүй гаргасан шийдвэр нь ямар нөлөөтэй талаар товч тайлбарлах гэж оролдсон минь энэ.

1. Цагийн бүс хэрхэн ажилладаг вэ?

IANA гэх байгууллага дэлхий дээрх бүх цагийн бүсийг албан ёсоор бүртгэж авдаг. Ингэж бүртгэхдээ зуны цагт шилждэг эсэх, шилждэг бол хэзээ шилжих, хэзээ буцахыг тэмдэглэдэг. Манай улсын хувьд Asia/Hovd (+7), Asia/Ulaanbaatar (+8), Asia/Choibalsan (+8) гэсэн үндсэн 3 цагийн бүстэй бөгөөд 2007 оноос эхлэн цаг шилждэггүй гэсэн бүртгэлтэй байгаа юм.

Бидний ашигладаг Windows, Mac OS X, *BSD, Linux, Android, iOS зэрэг бүх системүүд нь дээрх бүртгэл дээр үндэслэн цагийн бүс болон цагаа тохируулдаг юм. Энэ өөрчлөлт хэрэглэгчид хүртэл багагүй хугацаа шаардахаас гадна зарим нэг систем/хувилбарт огт орохгүй байх магадлалтайг анхаарна уу.

2. Асуудал/бэрхшээл нь юу вэ?

Зуны цагт шилждэг улсууд цагийн шилжилтээ энэ бүртгэлд бүртгүүлсэн байдаг тул эдгээр системүүд автоматаар цагаа шилжүүлээд/тоолоод явчихдаг. Гэтэл манайх шилжихгүй гэсэн бүртгэлтэй учир ямар ч систем дээр цагийг автоматаар шилжүүлэхгүй!!!

Компьютер болон бүх цахим төхөөрөмж дээр цагийн бүсийг зөв тохируулж байж цагаа зөв тоолж, бүх зүйл хэвийн ажилладаг болно. Гэтэл ГАЙХАМШИГТ ШИЙДВЭР-ийн талаар бүх систем/төхөөрөмжүүд мэдэхгүй/мэдээгүй байгаа учир цагийг буруу тоолж эхэлнэ гэсэн үг.

2007 оныг хүртэл бид зуны цагт шилждэг байсан бөгөөд 2007 оноос больсон. Өмнөх өөрчлөлтийг мөн л ямар ч бэлтгэлгүй хийснээс болж бөөн асуудал үүсч байсан. Гэхдээ тэр үед өнөөгийнх шиг ухаалаг утас, таблет гээд маш олон цахим төхөөрөмж байсангүй, байсан хэдэн компьютер нь тийм ч чухал биш байв.

Дэлхийтэй мэдээллийн технологийн судсаар нягт холбогдсон өнөө цагт цагийг буруу тоолох нь маш уршигтай. Наад зах нь банкны гүйлгээ гэх мэт маш чухал бүртгэлийн мэдээллүүдийн цаг зөрж алдаа гарч эхэлнэ. Эндээс гарч болох гарз/хохиролыг хэн хариуцах вэ?

3. Шийдэл

Бидэнд хоёр гарц/шийдэл байна.
1. Шийдвэрийг цуцлаад одоо байгаа хэвээр нь үлдээх.
2. Шийдвэрийн хэрэгжих хугацааг ядаж 2016 болж өгвөл 2017 болтол хойшлуулаад энэ хугацаанд бэлтгэлийг хангах.

3 сая хүний амьдралд шууд нөлөөлөх ийм шийдвэрийг яаж ингэж судалгаагүй (байсан ч маш дутуу) гаргаж чаддагийг үнэхээр маш их гайхаж байна. Энэ улсын удирдлага, төр засаг нэг л биш ээ....

Get Real Selling номны тухай

Get Real Selling: Your personal coach for real sales excellence book by Keith Hawk and Michael Boland is very good practical guide on how to do sales right. As a startup founder I was struggling to learn sales skills to better sell products and services we develop as I don't have to time for university or bloat of theories. The book thought me practical skills on how to plan, forecast sales and most importantly how to communicate with your customer. Whole review is in mongolian language. Thank you.

Би бээр мэдээллийн технологид дурласан, амьсгалсан бараг л бүх юмыг энэ л цонхоороо хардаг нэгэн. Маркетинг, борлуулалт, санхүү зэрэг бизнесийн ухааны мэдлэг нимгэн боловч зах зухаас нь сурчихыг, ажил амьдралдаа хэрэгжүүлчихийг ихээхэн хүсдэг нэгэн. Тэгээд ч өөрийн бизнесийг эхлүүлсэн, байгууллага удирдаж байгаа хүний хувьд дээрх зүйлсийг зайлшгүй шаардлагатай нь мэдээж. Миний унших дуртай олон номыг нийтлэсэн OReilly Media компаниас Get Real Selling: Your personal coach for real sales excellence book номын талаар энд сийрүүлэн бичье.

Борлуулалт гэхээр л бид зүгээр наймаа хийх, зарах тухай ойлгодох нь элбэг. Гэтэл борлуулалтын хамгийн чухал хэсэг нь харилцагчаа, хэрэглэгчээ ойлгох бөгөөд тэдний хэрэгцээ шаардлагад нийцсэн, бизнесийг нь өргөжүүлэхэд тустай бүтээгдэхүүн/үйлчилгээг зөв үнээр зарахыг борлуулалт гэж ойлгодог юм байна. Өөрөөр хэлбэл юуг ч хамаагүй, хэрэгтэй хэрэггүй нь хамаагүй зардаг бол борлуулалт биш зүгээр л наймаа гэж ойлгох хэрэгтэй бололтой. Мөн борлуулалтын дараа үйлчилгээ ч маш чухал аж.

Энэ ном нь маш жижиг буюу 200 хүрэхгүй хуудастай хэдий ч борлуулалт гэж юу болох, хэрхэн зөв төлөвлөх, урьдчилан харах талаар маш их зүйлийг практик байдлаар зааж байгаа нь онолын басхүү урт ном унших дургүй надад ихээхэн таалагдсан юм. Уншихыг санал болгож байна...

Камертай лавлах гэнэ үү?

Блогтоо салхи оруулалгүй их удаж шүү. Жиргээч болсноос хойш хэдэн үг өгүүлбэр холбож бичихээс их залхуурч, гар хуруу ч эвлэхгүй болсон байх юм. Гэхдээ бүгдийг  140 тэмдэгтэт багтаах боломжгүй тул блогоо сэргээн бичихээр шийдсэн нь энэ.

Мэдээллийн аюулгүй байдал, нууцлал хамгаалалт болон хувийн нууцын асуудал хэзээд сонирхлын минь төвд байж анхаарал татдаг байсан. Энэ талаар ямар л мэдээлэл гарна тэр бүгдийг уншиж ямар сургамж авах талаар боддог нь бараг зуршил болсон юм. Гэтэл сүүдийн үед 'банш' Батаагийн  дуу оруулсан 'камертай лавлах'-ын радио реклам анхаарлыг минь татсан бөгөөд уншигч нартай санал солилцох гэсэн юм.

Рекламны гол санаа нь их энгийн. Батаагийн тоглолт дөхчихсөн боловч замын түгжрэлд орон хоцрох гэж сандрахдаа 'камертай лавлах' руу залгана. Лавлахаас замын ачаалал, түгжрэлийн мэдээллийг аван явсаар тоглолтондоо амжиж очно. Энэ маш энгийн бас хэрэгтэй үйлчилгээ боловч бас зарим нэг асуудлыг үүсгэж байгаа юм.

Лавлахын операторууд замын хөдөлгөөний камераар харах боломжтой, энэ мэдээллээ хэрэглэгчид өгч байгаа гэдгийг ойлгож болно. Өөрөөр хэлбэл ямар машин хаагуур хаашаа явж байгааг хянах бүрэн боломжтой гэсэн үг. Хүсвэл 'тагнах' хэрэгсэл болгох боломж нь нээлттэй. Хэний камерыг ашиглаж харж байгаа бол? Замын Цагдаагийн хяналтын камер байж тарах болов уу. Тэгвэл энэ эрхийг хэн тэдэнд өгөв?

Ардчилалыг амин сүнс, хүвь хүний эрх чөлөөний нэг хэсэг нь хувийн нууц юм. Төр нь иргэдээ аюул ослоос хамгаалах үүднээс тодорхой хэмжээнд хувийн нууц руу халдах эрхтэй байдгийн нэг нь замын камер. Төрөөс өөр хэн нэгэн ийм эрх эзэмших боломжтой юу? Давуу эрхийн төлөө ямар хариуцлага хүлээдэг вэ? Ямар хуулиар зохицуулдаг бол? Миний бодлоор ийм зүйлд маш чанга байх ёстой

Бараг бүх үйлчилгээний байгууллагууд иргэний үнэмлэхний хуулбар нэхнэ. Аль ч байгууллага руу нэвтрэхэд иргэний үнэмлэх авч үлдэх нь хэвийн үзэгдэл. Энэ мэтээр хувийн нууцын мэдээллийг хэн дуртай хүн, байгууллага авах боломжтой байх нь зөв үү? Ер нь хувийн нууцыг хамгаалах, хариуцлага тооцох эрх зүйн зохицуулалт байна уу?

Хувийн нууц нь огт хорьж болохгүй ч задгай байж боломгүй онцгой асуудал юм. Төр нь тодорхой бодлого гаргаж иргэдээ боловсруулах, хувийн нууцтай холбоотой мэдээллийн ашиглалт, хамгаалалтад хяналт дээр анхаарах цаг болсон...

OAuth 2 гэж юу вэ

Disclosure: This blog post is a part of O'Reilly Blogger Review program. I really like the idea of OAuth 2 and it's essence in today's connected world. It'll introduce you ways and technologies to develop application that can access someone's information on Facebook, Twitter or some other web platforms, and develop platform that share your users info. To know more about OAuth 2 you can refer to Getting Started with OAuth 2.0 book. But I'll continue this post in mongolian language.

OAuth 2 гэж юу болох, ямар ашиг тустай талаар Getting Started with OAuth 2.0 номноос олж мэдсэн зүйлээ та бүхэнтэй хуваалцах гэсэн юм. Энэ нь O'Reilly Blogger Review хөтөлбөрийн хүрээнд бичиж буй блог болно.

Өнөөдөр мэдээллийн технологи, интернэтгүйгээр амьдралыг төсөөлөхийн аргагүй болсон цаг. Гэтэл олон төрлийн вэб сайт, програм гарах бүрт хэрэглэгчийн бүртгэл, нууц үг гэх мэт бэрхшээл улам бүр хүндрэл даамжирч байна. Олон олон хэрэглэгчийн нэр, бүртгэл, нууц үгийг цээцлэх нь ямар бэрх болохыг хүн бүр л мэдэж байгаа. Энэ асуудлын шийдэл нь OAuth 2 юм.

Домэйн нэр ба түүний ажиллагаа

Линукс Хэрэглэгчдийн Бүлгэмээс сар бүр зохион байгуулдаг Мэдлэгийн Бямба Гараг өдөрлөг өнгөрсөн бямба гарагт болж өнгөрөв. Энэ удаад би "Домэйн нэр ба түүний ажиллагаа" сэдвээр өөрийн мэдлэг туршлагыг хуваалцсан бөгөөд видео бичлэгийг та бүхэндээ хүргэж байна. Алдсан оносон зүйл байвал сэтгэгдэл болгон үлдээхийг хүсье.

JSON гэж юу вэ

JSON буюу Javascript Object Notation нь AJAX вэб болон програм хооронд өгөгдөл солилцоход түлхүү ашиглагдах болсон формат юм. Үүнийг анх нээсэн хүн нь доорх видео дээр танилцуулахаас гадна яагаад XML биш JSON ашиглах хэрэгтэй талаар өгүүлэх болно.

Домэйны IP солих туршлага

Хэд хоногийн өмнө www.xyyp.mn вэб маань байрлаж буй серверийг Magicnet дээрээс Gemnet рүү зөөсөн юм. Мэдээж серверийн IP хаяг солигдоно, тэгээд www.xyyp.mn болон бусад туслах домэйнуудыг өөрчлөх хэрэгтэй болов. Харин яаж зогсолт багатай буюу бараг байхгүй, хэрэглэгчдэд анзаарагдахгүй хийх талаар жаал туршлага судалсан, өөрөө хэрэгжүүлсэн туршлагаас хуваалцах гэсэн юм.

gitolite ашиглан git сервер үүсгэх талаар

git хувилбар удирдах систем нь кодын өөрчлөлтүүдийг түүх болгон хадгалах мөн бусадтай хамтран ажиллахад маш тустай, харин git сервер нь олон хөгжүүлэгчид хамтран ажиллах боломжийг олгодог. github дээр агуулах үүсгэж ашиглаж болох боловч тэр бүгд нь нээлттэй байх ёстой. Хаалттай буюу тодорхой хүмүүст л харагдах агуулах үүсгэхийн тулд тогтмол төлбөр төлөх ёстой болно. Эсвэл өөрөө жижиг сервер үүсгэж ашиглах боломжтой.

Бөөн мөнгө олох янзтай бизнес санаа №1

Юуны өмнө бөөн мөнгө олон янзтай бизнес санаа надад байхгүй, байгаагүй болохоор мөнгийг бөөн бөөнөөр олдоггүй гэдгээ хүлээх нь зөв байх. Миний буруу ч байж болно, гэхдээ хувийн туршлагаасаа ийм бизнес санаа байдаггүй гэж боддог болсон. Өнөөдөрхөн нэг залуу Youtube, Facebook, Twitter зэргийг дурдаад надаас энэ талаар асуусан болохоор өөрийн бодлыг хуваалцах гэсэн юм.

FreeBSD шинэчлэхэд хялбар болж

Өмнө нь FreeBSD-ийн ямар нэг аюулгүй байдлын эсвэл тогтвортой ажиллагааны алдаа илрэх бүрт, эсвэл ашиглаж буй хувилбарын дэмжлэг дуусч шинэ хувилбар руу шилжих шаардлагатай болоход чамгүй мэдлэг чадвар, эр зориг шаарддаг байв. Хүн л хийсэн юм болохоор програмд алдаа гарах бөгөөд энэ бүрт чамгүй болдог байсан нь freebsd-update багаж гарснаар их хялбар болжээ.

Firewall зөв тохируулах талаар хэдэн өгүүлбэр

Хэдэн жилийн өмнө Firewall гэж юу болох талаар энгийн үгээр бичих гэж оролдсоныг маань Галт хэрэмийн талаар... бичвэрээс минь уншиж болно. Харин энэ удаад үүнийг тохируулахдаа юу анхаарах, хэрхэн зөв хийх талаар өөрийн туршлага, бодлоосоо хуваалцахыг хүссэн юм. Энд таныг IP хаяг, порт, TCP/IP протолын талаар анхан шатны мэдлэгтэй гэж үзэх болно.

tar хэрэглээ

Юникс төрлийн системүүд дээр tape archive буюу tar гэх хүчирхэг багаж байх. Зөв ойлгоод зөв хэрэглэж чадвал бас их уян хатан, өргөн боломжтой юм. Энэ талаар товч өгүүлью гэж бодлоо.

Юниксийн үндэс болсон нэг зарчим бол "нэг програм нэг л зүйл хийх, харин түүнийгээ маш сайн хийх" юм. Энэ л зарчмын дагуу tar нь зөвхөн архив файл буюу олон файлын нэгтгэсэн файл үүсгэх, задлах, зохион байгуулах зориулалттай. Үүнийгээ ч маш сайн хийнэ.

Ядуус ядуурах нь

Саяхан Х.Баттулга сайд доорх видеог жиргэсэн юм. Бусад маань үзвэл бас сонирхолтой, сонин байх болов уу гээд нааш чирээд ирлээ...

Wikipedia ажилласангүй

2012 оны 1-р сарын 18-ны өдөр (АНУ-ын цагаар) хэн бүхний өргөн хэрэглэдэг Wikipedia-ийн англи хэл дээрх вэб ажиллахгүй болов. Дээрээс нь O'Reilly Media болон Mozilla зэрэг байгууллагуудын ажиллуулдаг бүх вэбүүд, reddit гээд олон вэбүүд ажилласангүй. Google зэрэг зарим вэбүүд үйл ажиллагаагаа зогсоогоогүй ч нүүр хуудсандаа эсэргүүцэл илэрхийлсэн мэдээлэл байрлуулав. Ер нь юу болов?

Хуруу дискнээс FreeBSD суулгах

FreeBSD суулгасан сервер маань CD, DVD уншигч төхөөрөмж байхгүй. Тухайн үед бас л нарийлсны үр дүн. Гэхдээ одоо хуруу диск буюу флаш байхад тэрний хэрэг гэж үгүй болж дээ.

Хуруу дискнээс FreeBSD суулгах зааврыг Google ахаас асуувал их л болон бас амар биш аргууд гарч байна. Харин албан ёсны гарын авлага дээр нь маш хялбар арга байсныг та бүхэнтэй хуваалцаж байна.

Өөрт тохирох хувилбарыг татахдаа *.iso биш *-memstick.img файлыг татаж авна. дараа нь dd тушаалын тусламжтайгаар үүнийгээ хуруу диск рүү хуулна.

Жишээ нь, доорх тушаалаар 64 битийн FreeBSD 8.2 хувилбарын суулгацыг бэлдэж авлаа.

dd if=FreeBSD-8.2-RELEASE-amd64-memstick.img of=/dev/disk2 bs=64k

if= дээр нь татаж авсан файлаа, of=  дээр нь аль диск рүү хуулахаа тодорхойлж өгнө. Ингээд л болоо.