2007-08-22

Нүүлээ

Хэсэг хугацаанд бодсоны эцэст өөрийн http://www.dulmandakh.com хаяг руугаа нүүхээр шийдлээ. Одоогийн байдлаар ганцхан блог маань ажиллаж байгаа бөгөөд цаашид илүү мэдээллээр баяжуулах болно. Та бүхэн цаашид блогийг маань http://www.dulmandakh.com/blog/ хаягаар зочилж уншаарай.

2007-08-20

SPAM-тай тэмцэх нь №1

Ойрд техникийн асуудлаар юм бичсэнгүй. Үүнийгээ СПАМ-ын талаар бичлэгээрээ сэргээе байз. Яагаад СПАМ гэж үү? Манай компани төрийн нэгдсэн цахим шуудангийн серверийг хариуцан ажиллахаар болж байгаа болохоор сүүлийн үед цахим шуудан хэрхэн ажилладаг талаар болон хэрхэн СПАМ-г багасгах, хэрхэн захидлыг эзэнд нь түргэн шуурхай хүргэх вэ гэдэг асуудал миний сонирхлыг ихээхэн татах болсон. Бас өнөөдөр сууж байтал танил залуу маань завтай эсэхийг минь асуугаад СПАМ-тай тэмцэж буй арга туршлагаас минь хуваалцахыг хүсэв. Ингээд ер нь хэдэн хэсэг болгоод СПАМ гэж юу болох, СПАМ-тай тэмцэх олон аргуудаас өөрийн туршлага дээр тулгуурлан танилцуулахаар шийдлээ. Уг нь энэ талаар SysAdmin Summit 2007 дээр илтгэл болгож оруулъя гэж бодож байсан юм, гэхдээ бэлдэнэ л дээ.

Анх НэтСофт компанид орсноос хойш хэдэн сервер суулгаж байсан тоогоо алдчихаж. Гэхдээ СПАМ-ын талаар төдийлөн мэддэггүй байсан болохоор SpamAssassin суулгаж тохируулаад л орхидог байв. Өнөөдөр төгс мэдлэгтэй болсон гэж байгаам биш гэхдээ л нэгэнт цахим шуудантай хүзүү сээрээ холбог амьдрах болсон болохоор яалт ч үгүй үзэж эхэллээ.

СПАМ гэж юу вэ?
Анх интернэт сүлжээ үүсэхдээ хэдхэн тооцоолуур холбогддож байсан тул нэг нэгийгээ мэддэг, итгэдэг байлаа. Интернэт хөгжиж ийм олон хэрэглэгчидтэй болно гэж тэр үед хэн таамаглах билээ. Тэрхүү бичил сүлжээ чигээр байхаар сэтгэн SMTP протоколд захидлын баталгаажилтын асуудлыг оруулалгүй орхисон бололтой. Үүнээс үүдэн ямар хэн ч хаанаас ч хэний өмнөөс захидал илгээх боломж бүрдэж, энэхүү дутагдлыг нь СПАМ ашиглах болов. Өөрөөр хэлбэл contact@example.com гэсэн хаягаас захидал явуулахдаа аль ч серверээс хэн ч явуулах боломжтой байгаа юм. Үүнийг жинхэнэ эзэн явуулж буй эсэхийг шалгах механизм уг SMTP-д байхгүй бөгөөд нэмэлт програмууд болон хэрэгслүүдийн тусламжтайгаар жинхэнэ эсэхийг магадлаж болно. Дараа энэ талаар ярих болно.

СПАМ нь анх зүгээр л бараа бүтээгдэхүүний сурталчилгаа маягаар ашиглагддаг байсан бол өнөөдөр хорт програм тараах, хэрэглэгчдийг хууран мөнгөтэй холбоотой мэдээллийг хулгайлах гол хэрэгсэл болсон байна. Хэн ийм юм хийдэг байна гэж та бодож магад. Тэгвэл энэ бүхний цаана буй хамгийн гол хүчин зүйл нь мэдээж "мөнгө". СПАМ-аар дамжуулан элдэв зүйлсийн сурталчилгаа цацаж хэрэглэгчдийг хуурна, мөн вирус илгээж тэдний мэдээллийг хулгайлна. Энэ маягаар хямд хуурамч бараа худалдаалах, кредит картын болон банкны дансны мэдээллүүдийг хулгайлахаас гадна таны тооцоолуурыг энэхүү хорт үйлдээ ашиглах хэрэгсэл болгохыг бас завдана. Иймээс та өөрт хаяглагдаагүй захидлуудыг нээлгүй устгахаас гадна интернэтээр хэсэхдээ их болгоомжтой, элдэв вэб сайтуудаар орохгүй байх хэрэгтэй. Эс тэгвээс нэг л мэдэхэс энэхүү СПАМ цацах сүлжээнд нэгдэн орох болно шүү.

2007-08-15

Улаан гэрэл аслаа ...

Яаран машин барьж явахдаа анзаарагддаг нэг зүйл бол нэг уулзвараас хөдлөөд нөгөөд хүрэхэд улаан гэрэл угтаж авдаг явдал. За ашгүй ногоон аслаа гээд хөдөлмөгц дараагийнх дээр дөнгөж улаан асч таардаг. Яагаад ийм сонин тогтоцтой байдаг байна? Нэлээн дээр үеийн нэгэн жолоочтой ярихад "дөчин километр цагийн хурдтай явахад 5 шараас оффицер хүртэл нэг ч зогсолгүй явж болдог байсан" гэж дурсаж байж билээ. Ер нь яагаад ногооноор хөдлөхөд дийлэнх тохиолдолд ногоон угтаж авдагаар тохируулж болдоггүй юм бол? Энэ лав намайг их бухимдуулдаг :)

Хэдхэн хоногийн өмнө нэг найзынхаа оффисоор зочлоход IBM-ийн сурталчилгааны материал байсныг сонирхож суутал "Англид улаан гэрлэн дээр зогсох машинуудаас тэдэн тонн хорт утаа агаарт цацагдаж, ийм их хэмжээний зардал гарч байна. Харин үүнийг багасгахын тулд засгийн газар нь IBM-тэй хамтарч ажиллаж байна" гэсэн утга бүхий текстийг олж уншив. Манайд ийм судалгаа байхгүй нь ойлгомжтой, гэхдээ хүмүүс машинтайгаа гэрлэн дохион дээр зогсож маш их цаг, шатахуун үрж, агаар тэр хэмжээгээр бохирдож буй нь хэнд ч ойлгомжтой. Англид ажиглаад байхад машиных нь хөдөлгөөн тасралтгүй үргэлжилнэ, онц шаардлагагүй бол огт хурдаа сааруулахгүй, зогсохгүй. Гэтэл манайд эсрэгээрээ гэрлэн дохио болон хэвтээ цагдаа нар хаа сайгүй нэмэгдсээр л байх юм. Үүнд санаа тавьж судалгаа хийж, зохицуулах газар байна уу хүн ардаа?

2007-08-13

Хачин жигтэй жишиг

Цахилгаан холбооны суурин телефоны үйлчилгээг ашигладаггүй, ашиглаж үзээгүй хүн ховор байх. Манай гэрийн утасны төлбөр төлөгдөөгүй гээд аль дээр хаагдчихсан юм. Зун лагер гараад гэрийн утасны ашиглалт байхгүй болохоор төлбөрийг нь төлөх хүсэл байсангүй юм мэдэхгүй саяханыг хүртэл төлбөрийг нь төлөөгүй. Бас гэрийнхэн бараг бүгд гар утастай үүнд нөлөөлсөн байх. Саяхан ээж төлбөрөө төлөх гэж очоод хачин жигтэй зүйл олж мэджээ.

Төлбөр өндөр гарсан байхыг хараад ээж нийт дуудлагын хуулгыг автал хариу өгөөгүй дуудлагад төлбөр тооцдог болох нь илэрхий болов. Өөрөөр хэлбэл та хэн нэгэн рүү залгаад тухайн хүн чинь хариу өгөөгүй бол мөнгө гүйнэ, хариу өгсөн бол бас л мөнгө гүйнэ. Энэ буруу жишиг 5-р сараас эхлэн хэрэгжиж эхэлсэн байх юм. Гэтэл надаас авахуулаад ихэнх хэрэглэгчид үүний талаар мэдэхгүй, мөнгөө шулуулсаар л. Ийм хачин юм бас байж болдог юм байх даа? Та энэ талаар юу гэж бодож байна?

2007-08-11

Ажлын хэнхэг

Өчигдөр найзын маань төрсөн өдөр тохиож бөөнөөрөө гарав. Хэдэн жилийн өмнө бөөнөөрөө гэж ярихад эвтэйхэн байдаг байсан харин одоо тийм биш, ихэнх нь гадаад явцгаагаад энд цөөхөн хэдэн хүн л үлдэж дээ хөөрхий. Манай хэд уулзчихсан биллиард тоглож байхад нь очоо хоёр нөхрийг тасалж аваад ширээний теннис тоглов. Эхэндээ сайн халаагүй нэг л тоглож болохгүй байсан, харин сүүлдээ бүгдийг нь хожсон доо. Гарч хальт гол орчихоод цааш Бриллиантын зүг хөдлөв.

Хавьд найзуудтайгаа уулзаагүй, хамт гараагүй, бүжиглээгүйг хэлэх үү гоё байсан шүү. Ер нь "Адсолукс Монголиа"-г байгуулснаасаа хойш найз нөхөдтэйгөө уулзах завгүй гээд ер нь ажлаас өөр юм бараг хийгээгүй болж таарч байдаг. Гэтэл хийсэн ажил юу вэ гэхээр сүртэй юм бас алга. Жаал юм уусан шигээ сайхан бүжиглэн цэнгэв. Сүүлийн үед ер нь хаяаа нэг шар айраг гэх мэт зүйлс хүртэх сонирхолтой болоод байгаа шүү. Энэ буруу юу? Би ч анх оюутан болчихоод архи гэж зүйлийг мэдэхгүй байж байгаад яасан ч дурлаж бараг өдөр болгон шахуу уудаг байв даа. Одоо тэр үеээ бодохлээр сонин санагдаад инээд хүрээд байдаг юм. За тэгээд сайхан бүжиглээд, нэлээн далийгаад харьсан даа.

Нээрээ хоол ирэхийг хүлээж суухад нэг найд маань шүдэнз зурж тоглоод байхаар нь өөр нэг нь боль гэсэнд бага байхад нь эмээ нь "чи галаар олон тоглоно, гал чамаар ганц тоглоно" гэж хэлдэг байсан юм гэнэ. Засрахгүй ганц тоглуулах гээд л байгаа юм байх даа. Би энийг нь сонсоод баахан инээв. Ер нь их инээд муутай болсон байна, энэ зожгирч байгаагийн шинж байх. Гэхдээ над шиг компьютерийн ард суудаг хүмүүст нийтлэг хэд хэдэн асуудал байнаа. Яг одоо санаж байгаа нь зожиг талдаа, мартамхай. Ахиад бас хэдэн юм байдаг юм, бас мартчихаж.

2007-08-08

Зурагт бидний ирээдүй

Ирснээсээ хойш ажил ажил гэж явсаар амарч чадахгүй улам бүр л ядарсаар байв. Харин бүтэнсайнд бүтэн зуслан дээр өнжих болж үнэхээр сайхан амарлаа. Уг нь унтахыг сайн амралт гэдэггүй юм байна лээ гэхдээ унтаад л идээд л байлаа. Өмнө нэг блог дээрээ унтаад уур хүрсэн талаар бичсэнд нэг хүн "яасан сайхан нойртой юм" гэж сэтгэгдэл үлдээсэн байсан. Үгүй ээ, тийм биш уучихлээр унтаад байдаг юм, тэрнээс уухгүй бол өглөө эрт сэрчихээд байдаг юм. Яг энэ хэвээрээ өглөө 9 цаг сэрчихдэг юм, тэгээд жаал энэ тэрүүгээр явж байгаад байсан нэг дарсаа уугаад эргээд унаад өгсөн дөө. Зүгээр нойр хүрэхээ байж байх шиг.

Зуслан дээр зөвхөн үндэсний телевиз гарна, өөр үзэх юм байхгүй. Тэгээд үзэж байтал "амьдрал нулимсанд дургүй" гээд кино гарч байна. Тэр кинонд гарах нэг залуу "бидний амьдарч буй зуун бол зурагтын зуун, ирээдүйд бүх юмыг зураг орлоно" гэж ярьж гарна. Тэр үеийн зарим хүмүүст үнэхээр тэгж санагддаг байсан гэж бодохоор бас сонин санагдаад байгаа юм. Одоо бидний үед чинь юу юуг орлох гээд билээ дээ ...

2007-08-03

Сайхан хүүхэн

Хэд хоногийн өмнө хэд хоногийн хугацаатайгаар Англи орныг үзээд ирлээ. Дажгүй шүү, тэгээд нэг давгүй сайхан хүүхэнтэй хамт зургаа авахуулаад ... Хажууд байсан хүмүүсийг тайрчихсан юм.



Таалагдаж байна уу? Яг үнэндээ Манчестерт явж байхдаа "Lady boys of Bangkok" гээд шоу үзсэн юм, тэрний нэг "ladyboy" нь. Өөрөөр хэлбэл хүйсээ солиулсан эрэгтэй хүн.