2008-03-30

Террорист 2.0

Өчигдөрхан Саак дээрээс татаж авсан Vantage Point киногоо хальт зав гарсан дээр нь өчигдөр үзэв. Үйл явдал нь Испанид албан ёсны айлчлал хийж буй АНУ-ын ерөнхийлөгчийг устгахаар оролдож буй алан хядагчид, бас нөгөө талаас хамгаалах гэж оролдож буй хамгаалалтын албаныхны тэмцэл юм. Хамгаалалтын албаныхан алан хядагчдын төлөвлөгөөтэй холбоотой газрын зураг олсноор ерөнхийлөгчийн хуурамч дүрийг илгээж, тэр нь буудуулж нас барсан байдаг. Алан хядагчид хуурамч ерөнхийлөгчийг устгаад жинхэнэ ерөнхийлөгчийн нуувч руу дайралт хийнэ. Хамгийн сонирхолтой нь нөгөө олдсон газрын зураг нь Google Earth болон Google Maps дээрээс авсан газрын зураг, дээр нь хийсэн тэмдэглэгээ байдаг. Бас гэмт бүлэглэл нь үндсэн 3-хан хүнтэй бөгөөд ихэнх зүйлсийг автоматжуулж, толгойлогч нь гар утаснаасаа бүгдийг удирдана. Жишээ нь хуурамч ерөнхийлөгчийг буудахдаа гар утсаа ашиглан бууг онилон буудна, ердөө л хэдхэн товч, хэдхэн комманд өгнө. Дараа нь бөмбөг дэлбэлнэ, бас л гар утас шиг нөгөө л нэг жижиг төхөөрөмжөөрөө удирдана.

Сүүлд нэг ном уншиж байхад Афганистан билүү Иракад байдлаж байсан Англи улсын цэргүүд дайсны нуувчнуудаас Google Earth дээрээс авсан маш өндөр нарийвчлалтай, координат бүхий газрын зургууд болон байршил тогтоох төхөөрөмжүүдийг олж байжээ. Энэ нь нэг биш удаа тохиолдсон байх юм. Үүний дараагаар Английн цэргүүд цочирдолд орж, өмнөхөөсөө илүү айдаст автаж эхэлсэн гэнэ. Учир нь дайснууд энэхүү технологийн дэвшилд тулгуурлан илүү нарийн төлөвлөлт хийж, урьд өмнөхөөсөө илүү хор хөнөөл учруулах дайралт хийх боломжтой болж буй юм. Өмнө зөвхөн цэргийнхэнд байсан технологиудыг вэб 2.0-ийн тусламжтайгаар хэн ч гэсэн ашиглах боломжтой болсон. Гэвч үүнд нь хэн ямар зорилгоор хэрхэн ашиглах гэж байгаа талаар ямар ч хяналт тавьдаггүйд гол аюул эсвэл эрх чөлөө оршиж байна.

Харин Монгол Улсын маань хувьд ямар байгаа бол? Засгийн Газарт Google Maps дээр байгаагаас илүү нарийвчлалтай магад илүү сүүлд бүтээсэн газрийн зураг байгаа болов уу? Бидний одоогийн дайснууд эсвэл ирээдүйн дайснууд технологийн дэвшлийг ашиглан биднээс илүү ухаантай, илүү хүчирхэг болж байна, харин бид?

2008-03-27

Аз жаргал - The bad boy

Дөнгөж сая ээжийн зараалаар өмнө зөвхөн зурагт, сонингоор мэдээлэл авч, гадны киноноос төсөөлөл авч байсан шорон буюу "Ганц худаг" гэдэг газар очиж үзлээ. Нэлээн хол яваад байдаг энэ газарыг олж очих гэж овоо юм боллоо. Харин энд гарчиган дээр байгаа киноны нэгэхэн хэсгээс бичих гэсэн юм.

Гол дүрийн залуу найзуудтайгаа нийлж аваад бүлэг зодоон үүсгэнэ. Тэр нь цагдаад баригдсанаар тарчигхан амьдралтай түүнээс овоо хэмжээний мөнгө нэхэмжлэхэд аав нь үг дуугүй төлөөд хүүгээ суллаж авна. Хүү аавыгаа мөнгө төлөхгүй, түүний оронд өөрийнхөө эрх чөлөөгөө хэсэг хугацаанд хасуулсан нь дээр гэж ятгасан боловч амжилтгүй болно. Аав нь үүний дараагаар хүүгээ дагуулан үнэтэй, гоё ресторануудаар явж, кино үзүүлж ер нь бүх л өдрийн туршид цагийг хөгжилтэй, зугаатай өнгөрүүлнэ. Хүү энэ өдрийн туршиж болсон зүйлд ихэд баярлан аавдаа их сайхан байсныг хэлтэл аав нь "амьдралын энэ бүх сайхныг мэдрэхийн тулд хүн чинь эрх чөлөөтэй байх хэрэгтэй" гэсэн утгатай үг хэлдэг. Хүн зөвхөн эрх чөлөөтэй байж гэмээнэ өөрийн зорилгод хүрч, амьдралын сайн сайхныг мэдрэх боломжтой.

Нэмэлт: Ирэх 6-р сард DVD нь гарах юм гэсэн. Хэрэв үзэж амжаагүй бол худалдаж авч үзэхийг зөвлөж байна.

2008-03-21

Шинэ нийгэм, аутсорсинг, итгэл....

Миний бодлоор бид шинэ нийгэм рүү шилжихээр аажим урагшилж явна. Энэ нийгмийг даяаршсан, мэдээллийн технологийн, хавтгай дэлхийн, вэб 2.0-ийн гэх мэтээр янз бүрээр тодорхойлж байна. Гэвч энэ нийгэм нь бидэнд цоо шинэ амьдралын хэв маяг, харилцааны загварыг санал болгож хүлээж авсан нэгэнд нь өгөөжөө өгч, хүлээж аваагүй нэгнийг тоглоомоос хасч байх шиг. Айсуй энэ нийгэм биднээс "итгэл" гэдэг зүйлийг л шаардаж байх шиг.

Өмнөх нэгэн блогтоо мэдлэгийн гэх эрин зуунд мэдлэгтэй, чадвартай хүмүүсийг өндрөөр үнэлэх болж, танаас олон талын чадварыг бус харин тодорхой зүйлийг маш сайн чаддаг байхыг шаардах болсон талаар бичсэн. Гэхдээ зөвхөн нэг зүйлийг чадаад бусдыг нь чадахгүй биш суурь мэдлэг сайтай басхүү хөрвөх чадвартай байж гэмээнэ бид ирээдүйд хангалуун амьдралд хүрнэ. Харин өнөөдөр бид аль болох бүх юмыг сурчих гээд, бүгдийг хийчих гээд ер нь буруу зүгт яваад, хамаг хүчээ тарамдаад байх шиг. Үүнд хэнийг ч буруутгах аргагүй ч бас нөгөө талаараа бид нэг нэгэндээ итгэх итгэл суларснаас эсвэл бүр байхгүй болсноос энэ үзэгдэл илүү газар аваад байгаа юм болов уу гэж бодогдох юм. Шинэ нийгэмд бидний амьдрах дүрэм маш энгийн "би чаддагаа хийе, хөдөлмөрөө үнэлүүлье, харин чаддаггүй зүйлээ танд даатгаад танаар хийлгэе, хөдөлмөрийг чинь үнэлье" гэж байх болов уу. Энэ нь аутсорсингийн зарчим юм болов уу. Хараад байхнээ хувь хүн, байгууллагууд хэт их зүйлийг өөр дээрээ төвлөрүүлж, түүнийгээ өөрөө хийх гэснээр маш их хүч тарамдахаас гадна "алтан цаг"-ийг үр дүнгүй үрж байна. Жишээ нь байгууллага бүр нягтлан бодохтой, тэр нь ихэнх байгууллагын хувь бараг хийгээд байх ажил байхгүй, сар бүр нэг тайлан гаргана, улирал бүр татвар түүнийгээ мэдээлнэ. Өөр сүртэй хийгээд байх ажил байхгүй. Үүний оронд нэг тайлан гаргадаг итгэлтэй, мэргэжлийн байгууллага байдаг тэр нь тэгээд 10 байна уу, 100 байна уу, 1000 байна уу компаниудын санхүүгийн тайланг найдвартай гаргаад өгдөг, басхүү санхүүгийн талаар зөвлөлгөө өгдөг байвал болоод явчих юм шиг. Үнэ нь ч боломжийн байх ёстой. Бас мэдээллийн технологийн мэргэжилтэн байна. Тэр хүн юу мэддэг, юу чаддаг байх нь огт сонин биш компьютертай ямар нэг шижмээр холбогдож л байвал тэр хүн бүгдийг хийх ёстой. Засварын нь засварчдад хариуцуулаад, хэвлэлийг нь хэвлэлийн компанид хариуцуулаад, интернэтийг нь интернэтийн компанид хариуцуулаад, өөрсдөө хажуудаа нэг зөвлөх компани хөлсөлж аваад ажиллуулбал хальт харахад зардал өндөр мэт боловч цаг хугацааг хэмнэж, хамгийн гол нь мэргэжлийн, чанартай үйлчилгээ авах юм байгаан.

Ингээд ирвэл бид бүгд ч гэсэн тодорхой зүйл дээр төвлөрөх, мэргэших боломжтой эргээд Монгол Улс маань дэлхийн тавцанд гараад өрсөлдөх чадвартай болох юм шиг. Энэ нь цоон хүн амтай манай улсад анхаарах чиглэл, тохирох бодлого бас шинэ нийгмээс бидэнд өгч буй бэлэг мэт. Бид бүгдээрээ нэг нэгэндээ итгэх итгэлээ дахин нэг харж үзээд чаддаг хүнээр нь чаддаг юмыг нь хийлгээд, хамтраад, өрсөлдөөд явбал ч ...

2008-03-20

даяаршил уу? даяаршилт уу?

Өнөөдөр зурагт үзэж байтал "Боловсрол" телевизээр зах зээл эдийн засгийн тухай танин мэдэхүйн нэвтрүүлгийн шинэ дугаар гарч байна. Энэ дугаараар нь эдийн засагт даяршилт хэрхэн нөлөө үзүүлсэн талаар үзүүлж байлаа. Та бүхэнд энд "даяаршилт" гэж бичсэнийг анзаарсан байх, тэрхүү ерөнхий редактор нь яг ингэж ярьж байсан юм. Эхлээд гайхнаа бодож эхэллээ. Будах - будалт, өсөх - өсөлт, буурах - бууралт, тэлэх - тэлэлт, сэгсрэх - сэгсрэлт, бичих - бичилт гээд бодоод байх юм бол үйл үгнээс үүсч байгаа үгийн төгсгөл нь "лт" болж байхад даяарших гэдэг үг даяаршил болдог, бид яагаад ингээд ярьдаг билээ. Үг зүйн үүднээс нь авч үзвэл "даяаршилт" нь зөв юм шиг. Аль нь зөв бол? Таны бодол?

2008-03-18

Google-гүй 72 цаг

Хэрэв Google 72 цаг зогсвол та яах вэ? Энэ асуултанд хариулахыг оролдоно уу. Хариултаа харин сэтгэгдэл болгоод үлдээгээрэй. Нэгэн судалгаанд оролцсон хүмүүсийн ихэнх нь ямар нэг мэдээллийг тогтоохын оронд 2 3 удаа Google-с хайхыг илүү үзсэн байх юм. Би ч бас дараа нь Google-с олж болдог болохоор ихэнх зүйлсийг хадгалаад байдаггүй.

Эрчүүдийн баяр ба эмгэнэл

Юуны өмнө миний блогийг уншиж буй эрхэм эр хүн танд эр цэргийн баярын мэндийг хүргэе. Гэхдээ зөвхөн хэрэв та цэргийн алба хаасан бол шүү дээ. Хэдийгээр би гэдэг хүн ардчилсан нийгэмд амьдарч буй бусад хүмүүсийн адилаар бусад хүмүүсийн эрхээр өөрийн эрхийг хязгаарлаж, хөгжил дэвшил өөд тэмүүлэн давших боловч зарим нэг тал дээр консерватив буюу хуучинсаг үзэлтэн байх юм. Энэ маань эхний хоёр өгүүлбэрээс танд ил болж буй байх.

Бид ерээд оноос эхлэн өдий хүртэл ардчилал гээч зүйлийг Монгол Улсынхаа хөрсөн дээр буулгаж, хүн бүрийн ухамсарт суулгахаар зүтгэж, тэмцэж явна. Энэхүү ардчилсан нийгэм нь хүн бүрт өөрийгөө илэрхийлэх эрх чөлөө, сонгох болон сонгогдох эрх, ер нь өөрийн дуртай бүхнийг хуулийн хүрээнд хийх эрхийг олгож, хэн хөдөлмөрлөсөн нь бусдаасаа илүү амьдрах боломжийг олгож буйгаараа хуучин нийгмүүдээс ялгаатай. Ямар баяраа хэрхэн тэмдэглэх нь бидний л дур гэсэн үг. Хуучин нийгмийн үед зөвхөн цэргийнхэн л тэмдэглэдэг байсан баярыг өнөөдөр бүх нийтээрээ эрчүүдийн баяр болгон хавтгайруулан тэмдэглэх боллоо. Яг ямар учир жанцантай яадаг баярыг яг таг мэдэхгүй ч зөвхөн цэргийн хүмүүс баярладаг байсан баяр болохыг мэдэх юм. Зарим нэг талаараа эр хүн болгон цэрэг боловч нөгөө талаараа биш. Тиймээ, бид эр хүн болсноороо бахархан баярлах хэрэгтэй ч өнөөдөр бид хэн болоод буйг анхаарах хэрэгтэй юм шиг.

Сая гадуур явж байтал хэдэн 10 жилийн бололтой хөвгүүд чанга орилолдон хажууханд ирээд нэг нэгтэйгээ хэрэлдэн муудалцана. Харвал нөгөө нэг зүйлийг овоо сайн хүртсэн бололтой. Таавал нөгөө эрчүүдийн баярыг тэмдэглэж яваа байх. Нэг нэгэн рүүгээ хашгичин орилж, үсчин цовхцож, чулуу нүүлгэлцсээр хажуугаар өнгөрөн одно. Бас болоогүй нэг нэгийгээ бүлэглэн зодно, зодолдоно. Таны бодлоор энэ хэр зохистой вэ? Энэ янзаараа доройтон сульдаж, нийгэм эзлэх байх суурь, үнэ цэнээ алдсаар байна. Сүүлийн жилүүдэд эрчүүд бид эмэгтэйчүүддээ гологдож, эмэгтэйчүүд маань харийн эрчүүдийг сонгох болсон нь үнэхээр эмгэнэл. Энэ талаар өнөөдөрхөн надад нэгэн бүсгүй хэлж билээ.

Учир шалтгааныг нь мэдэхгүй ч сүүлийн жилүүдэд залуус бид өөрийн үнэ цэнийг ихээр алдаж, бас үүндээ гутран гашуун усанд дурлах нь ихсээд байна. Энэ нь үнэ цэнийг нэмэх биш улам бүр дордуулсаар, ингээд цааш үргэлжилсээр. Ийм сул дорой, ар гэрээ байтугай өөрийгөө ч аваад явах чадалгүй хүнийг ямар л эмэгтэй хүн гэрийн эзнээр залж, бас амьдарлынхаа, ар гэрийнхээ ноён нурууг хийх билээ. Үүнийг нь бас л гутрал, архидалт дагана. Оюутнуудыг 60 гаруй % нь эмэгтэй харин үлдсэн нь эрэгтэй байна гэнэ. Энэнд бидний уламжлалт эсвэл нөгөө хуучинсаг сэтгэхүй нөлөөлж байна. Ингээд бичээд байвал бичээд л байх нь. Залуусаа бидэнд эрх чөлөө байна, гэхдээ үнэ цэнэ, хүч чадал алга. Энэ эрх чөлөөгөө дуртай зүйлээ хийж, нарчиж цэнгэх боломж гэхээсээ илүү өөрийн мөрөөдлөө биелүүлэх, зорьсон зорилгодоо хүрэх боломж гэж хүлээн авцгаая. Бүгдээрээ айл гэрийн ноён нуруу, гэргийнхээ тулах түшиг, үр хүүхдийнхээ үлгэр жишээ болохын төлөө тэмцэж, өөрийнхөө бүхий л хүчин чадлыг дайчилцгаая. Та энэ талаар юу гэж бодож байна?

Нэмэлт: Энэ өдрийн өнгийг харвал согтуу эрчүүд баар цэнгээний газраар дүүрэн, зодоон цохион элбэг, эрүүлжүүлэгдэх болон хонох газрын олдоц муу, эрчүүдийн ааш авир догшрон ширүүсч, гар тааралдсан бүхнийг хагачин хэмхчих нигууртай тул орой үдшийн цагаар олон нийтийн газраар явахгүй байвал зохилтой.

2008-03-12

Оюутнуудад өгсөн зөвлөлгөө

Өнөөдөр ажил дээрээ сууж байтал USI сургалтын төвийн оюутнуудад өөрийн компани болон үйл ажиллагааныхаа талаар танилцуулаач гэсэн хүсэлт ирлээ. Тэдгээр оюутнууд Мэдээллийн Технологийн Паркад байрлаж буй мэдээллийн технологийн компаниудтай танилцах аялал хийж явсан ба салбарын талаар онол, хоосон яриа бус бодит байдал, үйл ажиллагааны талаар ойлголт өгөх гэж энэхүү аялалыг хийсэн болов уу гэж тааж байна. Манай компаний ээлж ирснээр 30 орчим эрэгтэй эмэгтэй холилдсон залуучууд орж ирэв. Тэдэнд компани болон үйл ажиллагааныхаа талаар товч танилцуулга хийснийхээ дараагаар тэднээс асуух асуулт байгаа талаар асуухад тэдэнд асуулт байсангүй. Харин оюутнуудын хамт явж байсан Буянцогтоо ах их сонирхолтой асуулт тавьж, бас надад блогийн сэдэл өглөө.

Тэрээр "цаашид юунд илүү анхаарах ёстой вэ, эдгээр оюутнуудад юу гэж зөвлөх вэ" гэж асуусан юм. Мэдээллийн технологи нь маш хурдацтай хөгжиж, хэн хүнгүй хөгжлийг нь гүйцэх нь битгий хол хоцорчихгүй дагаж явахад ч хэцүү болсоор. Энэ нь дан ганц мэдээллийн технологийн салбарынхан бидэнд учирч буй бэрхшээл бус болоод байна. Мэдээллийн технологи нь бүх салбарт нэвтэрснээр хүн бүрийг технологийн чадварлаг хэрэглэгч байхыг шаардах боллоо. Цаашид байдал улам хурцдах бололтой. Гэтэл биднийг юу хүлээж, бид юунд анхаарч, бас яаж амьдрах ёстой вэ? Энэ асуултанд өөрийнхөөрөө товч хариулахыг хичээе.

Бидний энэ амьдарч буй зууныг маш олон янзаар тодорхойлж зарим нэг улсын нэрээр (Хятад) ч хүртэл тодорхойлоод авсан. Гэвч дийлэнхийн саналыг авч байгаа тодорхойлолт нь аль нэг улс орон бус харин мэдээллийн технологийн, мэдлэгийн эрин зуун юм. Миний бодлоор энэ хоёр цаана бидэнд нэг л юмыг хэлнэ. Зөвхөн энэ зуунд ч биш хүн төрөлхтөн оршин байх бүхий л хугацаанд зөвхөн мэдлэгтэй, чадвартай, чухал хүн л өндөр үнэлэгдэнэ. Нэг талаараа цахилгаан эрчим хүч, мэдээллийн технологи нь бидний амьдралыг хөнгөвчилж, илүү өргөн сонголт, илүү боломжуудийг бий болгож байгаа боловч биднээс өндөр чадвар шаардаж, өрсөлдөөнийг нэмэгдүүлж бас зарим нэг мэргэжлийг хорвоогийн хөрснөөс арчиж дөнгөсөн. Цахилгаан эрчим хүч үүссэнээр хувь хүний бүтээмж өндөрсөж, илүү цөөн хүнтэй боловч хүчин чадал өндөртэй үйлдвэрүүд бий болсон. Харин мэдээллийн технологийн тусламжтайгаар хувь хүн олон ажлыг нэгэн зэрэг, богино хугацаанд гүйцэтгэх боломжтой болсноор 1-с 5-хан ажилтантай компаниуд хэвийн үзэгдэл боллоо. Саяхан нэг ном уншиж байхад мэдээллийн технологи хөгжсөнөөр АНУ-ын хэвлэлийн салбарт ажиллагсад сүүлийн хэдхэн жилд бараг 40% буурсан, харин өндөр чадвартай мэргэжилтнүүдийн үнэ цэнэ сүүлийн 30 жилийн хугацаанд 300 гаруй дахин нэмэгдсэн байх юм. Үүний дүнд нийгмийн баялагийн хуваарилалт шог болж, цөөхөн баян, баахан ядуустай нийгэм үүсэх нь. Энэ хандалаг цаашид үргэлжилнэ, улам хурдасна. Хэдийгээр энэ нь хар дарсан зүүд мэт боловч биднийг тойрч биш дайрч гарах үнэн. Үүнээс мэдлэгийн эрин зуун, мэдлэгтэй бас чадвартай байх нь ямар чухал болохыг багахан ч боловч ойлгож байгаа байх. Бид яах ёстой вэ?

Сайн суурь мэдлэг, нарийн мэргэшсэн мэргэжилтэн бидний аминд орно. Нэгэнт технологи ингэж гүйцэгдэхээргүй хурдацтай хөгжиж байгаа болохоор залуус бид ямар нэг зүйлийг барьж аваад түүгээрээ нарийн мэргэших хэрэгтэй. Ингэж байж гэмээнэ бид тухайн зүйлдээ хоцрохгүй байх боломжтой. Энэ нь мэдээж нэг зүйлийг судлаад бусдыг нь хая гэсэн үг биш. Энэ нийгэм нь таниас нарийн өндөр чадварыг шаардахаас гадна хөрвөх чадварыг бас шаардаж байна. Харин өндөр хөрвөх чадвартай байхын тулд бидэнд маш сайн суурь онолын мэдлэг хэрэгтэй. Шинэ үеийн залуусын амьдралын томъёо маш энгийн. Нэгэнт мөнгийг нь төлөөд, цагаа үрээд сурч байгаа бол бас дараа ахин сурч цаг алдахгүйн тулд хичээлээ сайн хий, сайн сур, суурь мэдлэгээ сайн тавь. Дараа нь өөрийн чиглэл, мэргэшлийг олоод түүгээрээ үнэхээр мэргэжилтэн бол. Бүхнийг сурах гээд хэрэггүй, тэгвэл чи хоцрогдоно. Таныг ч бас өөрийн үзэл бодлыг илэрхийлээсэй гэж хүсч байна.

Халуун сэтгэл

Миний бие үндэснийхээ үйлдвэрлэлийг дэмжих зорилгоор бас чөлөөт цагаа зөв боловсон өнгөрөөх үүднээс аль болох монголчуудынхаа бүтээсэн киног үзэхийг зорьж байгаа билээ. Тэгээд саяхан Тэнгист Халуун сэтгэл киног үзлээ. Энэхүү кино нь соц үеийн сангийн аж ахуй, нийгэм, хүмүүсийн үзэл бодол гээд тухайн нийгмийн талаар зарим нэг сонирхолтой зүйлсийг ажиглаж болно. Жишээ нь, өнөөгийн нийгэмд хайрлаж дурлах нь хүний эрх, хүн хэдэн ч настайдаа хүнд дурлаж, хайрлаж болно. Гэтэл нас залуудаа хүнд хайртай болохыг жигшүүртэй гэмт хэрэг мэт үзэж, тэрхүү охиныг гадуурхаж буй нь тухайн нийгэм ямар чанга хатуу байсныг илтгэх биз. Сүүлийн үед хараад байхнээ монголчуудын хийж буй кинууд найруулга, ашиглаж буй шийдэл, технологи гээд бүхий л талаараа маш сайжраад үзэхэд ч их урамтай болж байгаа. Танд ч гэсэн үндэснийхээ үйлдвэрлэлийг дэмжиж бас чөлөөт цагаа бааранд хэн нэгний татсан тамхины утаа, согтуу хөлчүү хүмүүсийн дунд биш харин цэвэрхэн, эрүүл орчинд өнгөрүүлэхийг зөвлөж байна.

Энэ блог маань киноны талаар огтхон ч биш харин вэб 2.0-ын тухай юм. Цахилгаан эрчим хүч бий болсноор хүн хэд дахин илүү бүтээлж болж басхүү ажлын цаг ч уртассан гэдэг. Өөрөөр хэлбэл харанхуйг өдөр мэт гэрэлтүүлж чадсан гэсэн үг. Харин дараа нь мэдээллийн технологи үүсч хөгжсөнөөр бид бараг бүх төрлийн мэдээллийг тоон хэлбэрээр дүрслэх, хадгалах, түгээх боломжтой болсон. Мэдээлэл өгөгдөл нь тоон хэлбэрт байхдаа ямар ч жин татахгүй, цаг хугацааны элэгдэл үгүй, түгээж тараах боломжид бараг хязгаар үгүй гээд тоочоод, харьцуулаад байдал уламжлалт мэдээлэл түгээлтээс хавьгүй их давуу талуудтай. Энэ нь бидний амьдрал, нийгэмд өөрчлөлт, шинэчлэлт зарим зүйлс мөхөл авчирч байна. Хэрэв компьютер, интернэт, вэб гэж үгүй байсан бол надад өөрийн үзэл бодол, дуртай зүйлийнхээ талаар бичих хэзэн зуун үг байтуйгай ганц өгүүлбэр ч бичих сонингийн булан олдохгүй байсан биз. Олдсон ч хэтэвч маань хэт нимгэдэх байсан нь ойлгомжтой. Бас тэгээд тэрийг нь дэлхийн хаана ч байгаа хүн уншина гэдэг бол бүр зүүдэнд ч орохгүй үзэгдэл. Зүүдэнд орлоо ч хар дарсан зүүд байх байсан биз.

Миний бодлоор бид үнэхээр азтай хүмүүс. Бид хэн нэгэн юу хийж бүтээж, юуг бидэнд санал болгож, хэзээ бидний хийж бүтээх, туурвих ээлж ирэх бол хэмээн хүлээж суулгүйгээр яг одоо бүтээгч болох боломжтой. Өмнө бид зөвхөн хэрэглэгч байж зурагтаар гарсан, сонинд нийтлэснийг уншдаг байсан бол та өнөөдөр блог нээснээр сэтгүүлч нийтлэгч, podcast нээснээр радио нэвтрүүлэгч, flickr дээр фото зургуудаа нийтлэснээр фото студитэй, дүрс бичлэгээ youtube дээр тавьнаар кино клип бүтээгч эсвэл жүжигчин болох боломжтой болж байна. Энэ бол зөвхөн жишээ төдий л ... Интернэт, хавтгай дэлхийн ертөнцөд та хэнээс хамааралгүйгээр нийтлэгч, жүжигчин, бүтээгч, туурвигч байж дэлхийн хаана ч байгаа хүнд өөрийн бүтээлийг хүргэж, өөрийн гэсэн шүтэн бишрэгч, уншигч, үзэгчтэй, сонирхолын хүрээлэлтэй болох боломжтой байна. Та мэргэжлийн байх албагүй, та сонирхогч байхад л хангалттай. Хамгийн гол нь энэ бүх үйлчилгээг интернэт компаниуд танд үнэгүй үзүүлж танаас зөвхөн интернэт холболттой байхыг шаардана. Өнөөдөр дэлхий дээр тэр тусмаа Монгол Улсад маань хэдэн блогчин, хэдэн видео туурвигч, хэдэн бүтээгч байгааг хэн ч мэдэхгүй. Тэдгээрийн нэг нь би байна, магад уншигч та ч тэдний нэг байж болно. Хэрэв та блог хөтөлдөг эсвэл бүтээгч бол интернэтийн хаягаа сэтгэгдэл болгон үлдээхийн танаас хүсье. Хэрэв та одоогоор зөвхөн хэрэглэгч байгаа бол өөрт байгаа энэ сайхан боломжийг ашиглан бүтээгч болохыг уриалж байна. Таныг бүтээгч болоход туслахдаа ч бэлэн байх болно.

Яагаад хаа хамаагүй киноны талаар бичсэн юм болоо гэж та гайхаж байж болох юм. Би зүгээр л технологи хөгжихийн хэрээр өөрөө хямдарч, түүнийхээ хэрээр хэн бүхэнд хүртээмжтэй болж байна. Тэр хэрээр бидний амьдрал, бүтээл гээд бүхий л зүйл чанаржиж буйг ... гэсэн юм.

2008-03-01

Ubuntu серверүүд шинэчлэгдлээ

Хэрэв та Ubuntu хэрэглэдэг бол эсвэл сүүлийн нэг сарын хугацаанд http://mn.releases.ubuntu.com дээрээс ямар нэг Ubuntu-ийн хувилбарыг татаж авсан бол хурд нэмэгдсэн болохыг анзаарсан байх. Жишээ нь өчигдөрхөн би өөрийн ашиглаж буй системээ шинэчлэхэд 2804Kb/s хурдтайгаар богцуудыг татаж, бараг нүд ирмэхийн зуур шинэчлэчихэж байна лээ. Би өөрийн блогийг хэд хоног зогсоосны эцэст сервер дээр шинэчлэл хийсэн талаар хэлж байсан. Ингээд энэхүү шинэчлэлтийн дараа Ubuntu-ийн толин сервер үүсгэх ажил маань эхэлсэн бөгөөд хувилбаруудыг татах сервер хэдхэн хоногийн дараа, харин шинэчлэлийн буюу архив сервер нь өнгөрсөн бүтэн сайн өдөр бэлэн болсон юм. http://mn.releases.ubuntu.com хаяг дээрээс та Ubuntu-ийн Ubuntu, Kubuntu, Edubuntu-ийн сүүлийн 3 хувилбарыг татаж авах боломжтой, энэхүү сайт нь 500 гаруй файлаас бүрддэг. Харин http://mn.archive.ubuntu.com буюу Ubuntu дээр програм хангамж суулгах, шинэчлэхэд хэрэглэгддэг сайт маань 380 гаруй мянган файлаас бүрддэг ба одоогийн байдлаар шөнөдөө нэг удаа шинэчлэгддэг.

Дашрамж дурдахад Монголын Нээлттэй Эхийн Санаачлага ТББ нь Монгол Улсад нээлттэй эхийн үзэл баримтлал, нээлттэй эхийн програм хангамж, нээлттэй стандарт, нээлттэй агуулгыг олон нийтэд таниулах, сурталчлах, дэмжих чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг бөгөөд энэхүү үйл ажиллагааныхаа хүрээд олон ажил хийж буйн нэг нь Ubuntu-ийн толин сервер билээ. Энэхүү толин серверийг ажиллуулснаар Монголын Ubuntu хэрэглэгчид богино хугацаанд шинэ програм суулгах, системээ шинэчлэх болон шинээр татаж авах боломжтой болсон юм. Мөн линукс хэрэглэгчдийг нэгтгэх, дэмжих зорилгоор ЛиМНукс бүлгэмийг дэргэдээ ажиллуулдаг ба хэрэв та линукс сонирхогч, хэрэглэгч бол http://www.limnux.org хаягаар орж бусадтай холбогдон, өөрсдийн туршлага мэдлэгийг хуваалцахыг урьж байна. Цаашид зөвхөн нээлттэй эхийг ойлгоод хэрэглэх бус өөрсдөө хөгжүүлэх, үүсгэх чиглэлд илүү түлхүү анхааран ажиллаж байгаа ба тун удахгүй энэ бүхний дээжээс та бүхэндээ хүргэж болно.

Шал тэнэг юм

Хүн төрөлхтөн үүссэн цагаа хойш аливаа зүйлийг амарчлах эсвэл илүү нарийвчлалтайгаар хийх аргыг эрж хайсаар ирсэн. Үүний дүнд өнөөдрийн бидний өдөр тутын хэрэглээ тог, гэрэл, хэвлэгч, хувилагч, компьютер, интернэт гэх мэт зүйлс зохиогдсон. Байгалийн гэрэл хязгаарлагдмал байсан тул харанхуйд өдөр мэт гэрэлтүүлж ажиллахын тулд лаа, дэнлүү цаашлаад ламп, ямар нэг зүйлийн олон дахин гараараа бичихгүйн тулд хувилагч, тооцооллыг илүү нарийвлалтай, алдаагүй хийхийн тулд компьютер, мэдлэг, мэдээллийн илүү хурдан солилцохын тул интернэтийг бүтээсэн. Энэ бүгд түүхэнд тодоор бичигдэх томоохон нээлтүүд ба хүний хөгжилд томоохон түлхэц болж бид бүхний амьдралын хэв маягийг орвонгоор нь эргүүлсэн гэж хэлэхэд болно.

Эстони улс нь интернэтээр сонгууль явуулсан анхны улс болжээ. Хүмүүсээс санал авах, түүнийгээ тоолж дүгнэх нь хэзээ ч амар жил байсангүй. Санал асуулгад оролцож буй хүн болон асуултын тоо өсөхийн хэрээр саналыг тоолох, дүгнэх ажил хүндэрдэг. Хамгийн гол асуудал нь санал бүрийг алдалгүй тоолж эцсийн дүнд тусгах явдал юм. Энэ ажиллагааг хялбарчлах, илүү нарийвлалтай болгох үүднээс хөгжилтэй орнууд цахим санал хураах системийг боловсруулан ашиглаж байгаа боловч интернэтээр дамжуулан санал авсан анхны улс нь ийнхүү Эстони болжээ. За энэ ч яахав.

Тэнэг юм эндээс эхэлж байна. Интернэтээр мэдээ үзэж байхад АНУ-д хэрэглэгддэг Diebold гэдэг цахим санал хураах машины аюулгүй байдлын талаар мэдээлэл байнга цацагдаж байдаг. Энэхүү машиныг хэрхэн гацааж ажилгүй болгохоос авахуулаад хэрхэн авсан саналыг өөрчлөх, худал санал өгөх, олон дахин санал өгөх гээд асуудал хөвөрч өгнө. Нэлээн өргөн хэрэглэдэг бас Засгийн Газраас нь дэмжлэг үзүүлдэг бололтой юм. Энэ талаар нэх сонирходоггүй болохоор тэр бүгдийг уншдаггүй байтал саяхан "Master Diebold Key Copied From Web Site" гэсэн гарчигтай мэдээлэл нь миний анхаарлыг татав. Лавлаад үзвэл Diebold-ын санал авах машинууд нь бүгд нэг түлхүүрээр түгжигдэж бас онгойдог байх юм. Хамгийн тэнэг нь нэг хүн албан ёсны вэб сайт дээр нь байсан түлхүүрийн зургийг ашиглан шинэхэнэ түлхүүр хийсэн нь таарч, бүх санал хураах машинуудыг онгойлгох боломжтой болсон байна. http://www.bradblog.com/?p=4066#more-4066 хаягаас дэлгэрэнгүй мэдээллийг авч, бас Diebold-г онгойлгож байгаа дүрс бичлэгийг үзээрэй. Нээрээ шал тэнэг юмаа.