2000 оны шилдэг линукс тархац

Сая ганц нэг юм үзэж яваад маш сонин юм оллоо. Энэ нь 2000 оны шилдэг линукс тархацуудыг шинжсэн, бас үзүүлэлтүүдийг нь харьцуулсан нийтлэл. Дөнгөж линукс сурах гэж байсан үеийг минь санагдууллаа. Тэр үед л RedHat 6.2, Mandrake 7.0 гээд суулгаж чадахгүй, суулгачаад ашиглаж чадахгүй их бүдүүлэг системүүд санагдаж байж билээ. Энд л үзүүлсэн шиг харагддаг байсан даа.

Хэрүүл дуусч, Debian 5 удахгүй гарах нь

Нэг талаас ардчилал хэрэгтэй, нөгөө талаас хэрэггүй ч юм шиг. Нэг талаас идеалист байх нь гоё, бас үгүй ч юм шиг. Ямар ч байсан туулшралгүй аливаа юмны голыг олох хэрэгтэй юм шиг байгаа юм. Бас нэг иймэрхүү асуудлаас болоод тодорхойгүй хугацаагаар хойшлоод байсан Debian Lenny буюу 5-р хувилбар удахгүй гарахаар болсон байна. Асуудлын гол нь Debian маань ямар програм хангамжийг өөрт агуулж болох вэ гэсэн журамтай бөгөөд тэр нь зөвхөн нээлттэй эхийн програм хангамж гэж заасан байдаг. Гэвч зарим нэг тоног төхөөрөмж үйлдвэрлэгч компаниуд төхөөрөмжийг ажиллуулахад шаардлагатай firmware гэх жижиг програмыг хаалттай байлгадаг нь тэдгээрийг оруулахгүй байх эсэх талаар хөгжүүлэгчдийн дунд үл ойлголцол, маргааны алим болсон юм. Тэдгээрийг оруулахааргүй болбол нэлээн олон төхөөрөмжүүд ажиллахгүй болохоос гадна цэвэрлэгээ хийх ажил нь нэлээн урт хугацаа шаардах юм. Дайран дээр давс гэгчээр Debian нь төлөөллийн зарчим байхгүй, зөвхөн бүх хөгжүүлэгчдийн санал асуулгаар асуудлыг шийддэг хэт ардчилалтай учир тэрхүү санал асуулгыг зохион байгуулах нь ихээхэн эсэргүүцэл, хэрүүлийг дагуулдаг юм билээ. Ямар сайндаа үүнээс нь болоод нарийн бичгийн дарга ажлаа өгсөн байгаа. Эцэст нь санал асуулга маань firmware-г агуулах нь зөв гэсэн дүнгээр дууссан тул одоо бараг бэлэн болсон Lenny-г гүйцээгээд ойрын хугацаанд гаргахаар болсон байна. Асуудлын талаар Arstechnica сонирхолтой нийтлэл гаргасан бөгөөд ямар ч байсан удаан хүлээгдсэн Debian Lenny тун удахгүй бидний гар дээр ирэх нь байна.

Эцэг Debian, хүү Ubuntu

Ихэнх шинэ линукс эсвэл Ubuntu хэрэглэгчид түүний Debian-тай ямар холбоотой, түүний хувьд Debian их ач холбогдолтойг төдийлөн мэддэггүй гэж Arstechnica-ийн нийтлэл эхэлж байна. Энэ нь ч үнэн. Debian нь нэлээн олон линукс тархацын эцэг болсон боловч ихэнх нь бие даан гаран явдаг. Харин Ubuntu тийм биш. Шинэ хувилбар бүрийнхээ эхэнд Debian-аас их хэмжээний богц (package)-уудыг татаж оруулж ирдэг ба түүнийгээ илүү сайжруулах, бас өөрсдөө зарим шинэ богц үүсгэх маягаар хөгждөг. Гэхдээ Debian шиг олон архитектур дэмждэггүй, цаг хугацаанд захирагддаггүй биш харин зөвхөн нийтлэг буюу Intel-ийн 32 битийн болон 64 битийн архитектуруудыг дэмждэг, хагас жил бүр шинэ хувилбар гардаг гээд олон зүйлээр өөр. Цаг хугацаатай байх нь төлөвлөлтийг нарийн хийх боломжийг олгож, нөгөө талаараа хэрэглэгчдэд хүлээлт үүсгэж чаддаг давуу талтай. Бас Ubuntu нь шинэ програм хангамжуудыг агуулж байдаг, энгийн хэрэглэгч суулгаж ашиглахад хялбар гээд олон юм байна. Хэзээ ч бие дааж тусдаа гарахгүй хүү бхйж мэднэ. Гэхдээ бас эцэг хүү хоёр асуудалтай. Ааваасаа эргүүлж өгөлгүй авдаг, сайн хамтарч ажиллахгүй байна гэсэн шүүмжийг ааваасаа бас хөршүүдээс сонсоно. Энэ бүгдийн талаар дээрх нийтлэлээс үзээрэй.

Ubuntu 8.10 beta гарлаа, jigdo ашиглах нь

Өчигдөр буюу 10-р сарын 2-ны өдөр Ubuntu 8.10 хувилбарын бета хувилбар гарлаа. Миний бие UDW-ийн эхний өдөр л 8.10-ийн хөгжүүлэлтийн хувилбар руу өөрийн системийг шилжүүлэн ашиглаж байгаа ба их давгүй сайхан болсон гэдгийг хэлмээр байна. Мэдээж хэрэг хөгжүүлэлтийн хувилбар ашиглахтай холбоотой баахан асуудлууд үүсдэг ч ер нь даваад гарсан. Харин beta нь хөгжүүлэлтийнх боловч томоохон хэмжээний асуудал үүсэхгүй, бараг бэлэн болсон гэдэг утгыг илэрхийлдэг болохоор ахиж татаж авч туршихаар шийдлээ. Татаж авах гэтэл http://mn.releases.ubuntu.com дээр хараахан орж ирээгүй байгаа (өнөөдөр л татуулж эхлүүлсэн), http://releases.ubuntu.com дээрээс татах гэхээр хэтэрхий удаан. Үүнд бас нэг гарц байдаг нь jigdo гэж жижигхэн багаж юм, гэхдээ зөвхөн debian төрлийн систем дээр ажилладаг.

Jigdo-ийн ажиллах зарчим маш хялбар. Jigdo нь өөрийн гэсэн .jigdo болон загвар файлаас бүрдэнэ. .jigdo файл дотор ямар ямар файл байх болон түүний checksum байна. Үүнийхээ тусламжгайраар jigdo нь богц бүрийг нэг нэгээр нь татаж авах ба дуусмагцаа iso файл үүсгэх юм. Ийнхүү iso үүсгэх явцдаа файл бүрийн бүрэн бүтэн байдлыг шалгана. Хамгийн гол давуу тал нь богцуудыг татахдаа бид өөрсддөө хамгийн ойр байгаа толин серверийг ашиглах боломжтой юм. Өөрөөр хэлбэл http://mn.archive.ubuntu.com-г ашиглана гэсэн үг. За ингээд ашиглах гээд үзье.

Юуны өмнө sudo apt-get install jigdo-file гэсэн тушаалаар jigdo-оо суулгана. Үүнийхээ дараагаар http://releases.ubuntu.com/intrepid/ хаягаас ороод өөрт хэрэгтэй хувилбарынхаа .jigdo болон .template файлуудыг татаж авна. Миний хувьд wget http://releases.ubuntu.com/intrepid/ubuntu-8.10-beta-alternate-i386.jigdo болон wget http://releases.ubuntu.com/intrepid/ubuntu-8.10-beta-alternate-i386.template гэсэн тушаалуудаар дээрх хоёр файлыг татаж авсан. За дараа нь татаж авсан хавтас руугаа ороод jigdo-lite <файлын нэр>.jigdo буюу минийхаар jigdo-lite ubuntu-8.10-beta-alternate-i386.jigdo гэсэн тушаалыг өгнө. Ажиллуулмагч танаас хэд хэдэн асуулт асуух ба Ubuntu Mirror гэдэгт http://mn.archive.ubuntu.com/ubuntu гэж хариулах ба бусдад нь хариулахгүй байхад болно. Үүний дараагаар таны өмнө гайхамшиг өрнөж, хэсэг хугацааны дараа .iso файл үүссэн байх болно. Дахин хэлэхэд jigdo нь debian суурьтай бүх линукс тархацуудад ашиглах боломжтой бөгөөд Ubuntu, Debian аль алин дээр нь болно.