2008-04-29

Web 2.0 ба хүний нийгэм

Хуульч Тэмүүжингийн "Үгс ..." гэх номыг саяхан нэгэн найзаасаа аваад өдөрт нэг нийтлэлийг нь уншаад бараг дуусч байна. Монголын нийгмийн амьдрал, болж буй үзэгдлүүдийн талаар жишээ иш үгээр егөөдөн өгүүлэх энэ ном амьдрал, нийгмийг үзэх миний үзлээс өөрөөр бичиж басхүү аливаа юмыг арай өөрөөр харах боломж олгож байгаа нь надад их таалагдсан. Номыг уншаад элдвийг бодож суухад интернэт бидний нийгэм, хувь хүний зан төлөвшилд хэрхэн нөлөөлдөг талаар уншсан минь санаанд орж та бүхэнтай хуваалцмаар санагдсан нь энэ.

Мэдээллийн технологи нь хүмүүс бидэнд аливаа юмыг хийх маш өргөн боломжийг олгож энэ нь бизнес, хүмүүсийн харилцаанд хүчтэй нөлөө үзүүлсээр байна. Өмнө нь бид мэдээлэл хайхдаа бараг бүх хуудас руу шагайж үздэг байсан бол одоо хэдхэн түлхүүр үг ашиглаад хайгаад олно. Юм хайх хоорондоо та өөр төрлийн мэдээлэл авах боломж хумигдаж байна. Энэ нь бүр хөгжөөд таны хайлтнаас таны юу сонирходог, ямар хүн болохыг тань тааж болохоос гадна таны сонирхолд нийцсэн зүйлийг санал болгоход ашиглаж байна. Google дээр та өөрийн хаягийг бүртгүүлээд нэвтэрч ороод хайсан бүгдийг тань Google хадгалж аваад дараа дараагийн хайлтанд ашиглана. Amazon.com бүр гайхалтай та нэвтэрч орсон ороогүй хамаа байхгүй таны хийсэн бүх үйлдлийг тань бүртгэж аваад таны хайгаад буй эсвэл холбогдолтой зүйлсийг санал болгохдоо ашиглана. За та тэгээд бараг бүх юмыг нь авмаар санагдана. Худалдаа хийсний дараа араас байнга захидал шийднэ, эндээ бас л миний сонирхолд нийцсэн зүйлсийг санал болгоно. Бас болоогүй өөртэйгөө ижил үзэл бодолтой, ижил юм сонирходог хүмүүстэй уулзах учрах ганц боломж нь ямар нэг дугуйлан эсвэл клуб байсан бол одоо арай л ондоо. Та өөрийгөө цор ганц, хосгүй эсвэл хэний ч сонирходоггүй зүйлийг сонирходог гэж боддог болно, гэхдээ та эндүүрч байна. Зүгээр л та өөртэйгөө ижил хүнийг олж чадахгүй л байсан байх. Харин одоо та хэсэгхэн хайлт хийхэд л хангалттай, "you are not alone" :). Юм хөгжөөд би өөрт хэрэгтэй зүйлсээ илүү богино хугацаанд илүү хялбар олох боломжтой болж байгаа нь сайн хэрэг. Гэвч ...

Сүүлийн жилүүдэд эрдэмтэд технологийн дэвшил нь бидний нийгэмд үзүүлэх нөлөөлллийг судалж зарим нэг дүгнэлтүүдийг хийсээр байна. Хамгийн энгийн хамгийн түгээмэлүүд нь мэдээллийн технологи, цахим шуудан, чат нь хүмүүсийн хоорондын халуун дулаан харилцааг хүйтрүүлж байна, хүн хүнтэйгээ харьцах, ойлголцох чадварыг алдагдуулж байна, зожигруулж байна гээд тоочвол дуусахгүй. Бас нэгэн сонирхолтой судалгаагаар хүмүүст сонирхлынх нь дагуу мэдээллийг гаргаж өгөх нь хэдийгээр тухайн хүний цагийг хэмнэх гээд сайн нөлөө их боловч тухайн хүнийг хэт өөрийн үзэлд итгэх эсвэл нэг зүйлд хэт автах гэх мэт сөрөг нөлөө үзүүлдэг болох нь тогтоогдсон байна. Ижил төрлийн хүмүүсээ хялбар хайж олох боломжтой байх нь энэ хандлагыг улам лавшруулна.

За дүгнэлтийг нь бичих гэсэн чинь нэг л болдоггүй ээ. Орхихоос

2008-04-25

Даяаршил хэрэгтэй юу?

Саяханы нэг хичээл дээр төгрөгийг Монголд үйлдвэрлэх хэрэгтэй гэсэн санаанаас даяаршил, түүний давуу болон дутагдалтай талууд гээд ер нь даяаршил хэрэгтэй эсэх талаар ангиараа маргах нь тэр. Миний бодлоор төгрөгийг Монголд хэвлэхийн тулд өндөр технологиийг өндөр үнээр оруулж ирэх хэрэгтэй болно гэтэл жил хэдэн төгрөг шинээр хэвлэдэг бол? Ингэж бодохоор дээрх санаа нь үр ашиг муутай бараг үргүй зардал мэт санагдах учир өөрийн үзлийг хамгаалж маргаж эхэлнэ биз дээ. Тэгж байхаар тэр өндөр технологи нэвтэрчихсэн газар нь нарийн гэрээний дор хэвлүүлж байвал зардал мөнгө нь хямд. МХХТГ-ын дарга Сайханбилэг МТҮПаркийн хурлын танхимд явуулсан илтгэлдээ "монголчууд өөрийн гэсэн хиймэл дагуултай болно" гэсэн юм ярьж байсан нь дээрхийн адил шалтгаанаар нэг л буухгүй байгаам. Эхлээд нэг хиймэл дагуул худалдаж аваах эсвэл бүтээлгээд хөөргөчихөж болно, гэтэл тэрний системийг арчлаад аваад явчих чадвартай хүн энд хэд билээ, бас ямар нэг гэмтэл гарвал яах уу? Тэгж байхаар бас л нарийн гэрээний дагуу өөр нэг газрын хиймэл дагуул түрээслээд ашигласан нь дээр мэт. Ингэхэд бид бүгдийг өөрсдөө хийх хэрэг байдаг юм болов уу?

Үндэсний аюулгүй байдал энэ тэр гэх юм бол бүгдийг дотооддоо хийх нь зөв юм шиг. Гурилыг, шатахууныг гэх мэт стратегийн өндөр ач холбогдолтой бүтээгдэхүүнүүдийг бид өөрсдөө үйлдвэрлэх нь зөв. Гэвч бид бүгдийг чанартай хийж чадах уу? Даяаршиж буй дэлхийд бид зөвхөн хөршүүдтэйгээ харилцах, өрсөлдөх биш дэлхийн улс гүрэн бүртэй, бүр хүн бүртэй өрсөлдөж байгаа энэ үед хурд, чадвар, мэдлэг л илүү чухалд тооцогдох болсон. Гэтэл бид бүх зүйлийг сураад бүх зүйлээр өрсөлдөж амжих уу? Миний бодлоор үгүй. Үүнийхээ оронд бид нийлээд сайн ярилцаж, бодох хэрэгтэй. Юугаараа бусадтай өрсөлдөж, юугаараа хамтран ажиллах вэ гэдгийг. Энэтхэгчүүд ч мөн адил асуудалтай байгаа талаар Огоо бичиж байсан. Даяаршлын нэг зүйл бидэнд давуу бас дутагдалтай талуудыг авчирч байгаа энэ нь хэн юу хийж байгаа нь чухал биш харин шаардлагыг хангаж, чанартай, хурдтай хийх чухал. Манайх шиг жижиг орнуудыг хоолтой бас хоолгүй болгож буй нэг зүйл. Гэхдээ бидэнд боломж байна. Бид хэрэгтэй эсвэл хэрэггүй эсэх талаар ярих ямар ч үр ашиггүй, даяаршил бол зайлшгүй зүйл өөрөөр хэлбэл хаашаа ч зайлж чадахгүй. Хэрхэн зохицож амьдрах вэ гэдэг л асуудал. Энэ талаар Огоо маань Даяаршил дайсан уу нөхөр үү?Энэ бол маш том сэдвийн өчүүхэн хэсэг. Таны бодол?

2008-04-19

2008 оны серверүүдийн найдвартай ажиллагаа

Серверийн үйдлийн системийн найдвартай байдлыг үйл ажиллагаа нь жилд хэр удаан зогсолт хийснээр тооцож гаргадаг. Yankee Group 2007 оноос 2008 хүртэлх серверийн үйлдлийн системийн найдвартай байдлын судалгааг гаргасан бөгөөд үүнд нь дэлхийн 27 орноос 700 гаруй хэрэглэгч оролцсон байна. Тэргүүн ялагчаар IBM AIX UNIX орсон бөгөөд жил зөвхөн 30 минутын зогсолт хийсэн байх юм. Линуксуудаас RHEL болон Novel SuSE тэргүүлж бөгөөд өмнөх жилийнхээсээ зогсолтоо 75%-р бууруулж 1 гаруй цаг болгож чадсан бол Windows 2003 энэ үзүүлэлтээ 25%-р нэмж жилд нийт 9 цаг зогсолт хийсэн байх юм. Энэ жилээс шинээр орсон Ubuntu 1 цаг гаруйн зогсолт хийж хүмүүсийг гайхшруулсан байна.

Мэдээлийн технологийн дэд бүтцийн найдвартай ажиллагаа чухалд тооцогдох болсон өнөө цагт серверүүдийн зогсолтгүй ажиллагаа маш чухал болоод байгаа. Доголдол гарахгүй, гарсан ч системийг зогсоолгүйгээр сэргээх боломж, үүнийг хийх чадвартай хүмүүс өндрөөр үнэлэгдэх болсон. Харин Монгол Улсын маань хувь ямар байна вэ? Миний бодлоор банк санхүүгийн салбараас бусад газар төдийлөн ач холбогдол багатай байх шиг. Хотын төвөөр тог тасрахад төд удалгүй бидний интернэт хаа сайгүй доголдсон тохиолдол саяхан. Бас зарим нэг ISP-уудын ажилчдын буруутай үйл ажиллагаанаас болоод "Уучлаарай санамсаргүй сүлжээг нь салгачихаж", "Тэжээлийг нь хөндийрүүлчихлээ", "Firewall дээр буруу юм заагаас хамаг юмыг чинь хаачихлаа" гэх хариултууд сонсогдох юм. Энэ хэр зохистой вэ? Гэтэл цаана чинь жилийн зогсолтыг минутаар тооцоод байна. Тог тасрах гэдэг үзэгдэл энд байсаар л байна, гэвч үүнд нь хэн ч хариуцлага хүлээдэггүй.

2008-04-17

Virtualization and green computing

Ийм нэртэй илтгэлийг InfoSec 2008 дээр тавихаар санал өгсөн маань дэмжигдэж байх шиг байна. Яг таг баталгаажуулаагүй л байна. Манайд зохион байгуулагддаг цөөхөн мэдээллийн технологийн хурлуудын нэг болох InfoSec-д аль болох шинэлэг санаа танилцуулах, сонсогчдод бага ч болов цочироо өгөх зорилготой оролцдог билээ. Ноднин нээлттэй эхийн програм хангамж болон түүнийг ашигласнаар хэрхэн зардал хэмнэж болох талаар ярьсан шиг санагдаж байна. Харин энэ жилийн сэдвийг сонгох гэж нэлээн бодсоны эцэст энэхүү сэдвийг сонголоо.

Уг илтгэлдээ виртуализашн гэж юу болох, түүний ач холбогдлын талаар онолын болон практик зүйлс, тоонд тулгуурласан мэдээллүүд өгнө. Үүндээ OS virtualization, Paravirtualization, Full virtualization гэж юу болох, тэдгээрийн ялгаа. Virtualization ашигласнаар хэрхэн мөнгө хэмнэж басхүү серверүүдийнхээ хүчин чадлын бүрэн ашиглах уу? Энэ нь дэлхийн цаг уурын дулаарал, эрчим хүчний хомсдол хэрхэн нөлөөлөх талаар ярилцахаар шийдлээ. Гэхдээ илтгэл маань ямар нэг сонгосон технологи, бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг сурталчлах, таниулах бус өмнө дурдаж байсанчлан зөвхөн шинэлэг байж болох санааг өгөх зорилготой. Эдгээр дээр өөр юу нэмж болох талаар саналаа хэлээрэй хүмүүсээ. Эсвэл бүр өөр шинэ гоё сэдэв?

Нэмэлт: InfoSec 2008 намар болтол хойшилсон гэнэ лээ шүү хүмүүсээ.

СПАМ-ын талаар хэдэн тоо

Sophos-ын судалгаагаар 2008 оны эхний 3 сард дэлхий нийтэд илгээгдсэн нийт цахим захидалын 92.3 хувь нь СПАМ байжээ. Өдөрт дунжаар 23,300 шинэ СПАМ-ын вэб сайт нэмэгддэг өөрөөр хэлбэл 3 секунд тутамд нэг гэсэн үг. Үнэхээр аймшигтай өсч байгаа биз, гэвч устгаж байгаа нь хэд бол? Хамгийн их СПАМ тараадаг орнуудыг АНУ- Орос болон Турк улсууд манлайлж буй юм байна. Турк гэхдээ маш хурдацтай дээшилж байгаа. Монгол маань нийт интернэтийн хэрэглэгчдийн тоо нь цөөхөн болохоор энэнд дорвитой хувь нэмэр оруулж чадахгүй байгаа ч худалч хүнд бараг бүх компьютер ямар нэг хэмжээгээр вирустсэн, энэхүү СПАМ-ын сүлжээнд өчүүхэн ч болов хувь нэмрээ оруулдаг гэж боддог. Ийм болохоор оны дараахан Микомынхон гадаад руу гарсан 25 портыг хаасан байх. Энэхүү өсөн нэмэгдэж буй манай мэдээллийн технологийн хэрэглээг хэрхэн эрүүлжүүлэх талаар ICT мэйлинг листэд ярилцаж байсан ч одоогоор зогсонги байдалд орсон байна. Гэхдээ ямар нэг шийдэл, үр дүнд хүрээгүй хэвээр ... Гэхдээ СПАМ үнэхээр толгойн өвчин болоод байгаатай хэн ч санал нийлэх байх.