Вэб 2.0 гэдэг зүйл бидэнд бичгээр өөрийгөө илэрхийлэх, өөрийн орон зайг үүсгэх боломж олгоод зогсолгүй өөрсдөө кино хийгээд өөрийн интернэт сувгаар цацах боломж олгосны нэгээхэн хэсэг нь YouTube гэдэгтэй хэн ч маргахгүй. YouTube дээр хүссэн хүн бүхэн өөрийн видео бичлэгийг байрлуулж хэний ч хүртээл болгох боломжийг олгосноор олон ч уран бүтээлчдийг төрүүлж, видео мэдээлэл, мэдлэгийг түгэн дэлгэрэхэд маш хүчтэй хөшүүрэг болж өгсөн. Миний бие зөвхөн видео бичлэг үздэг байсан бол өөрийн уран бүтээлийг байрлуулж үзсэн сэтгэгдлээсээ "YouTube ашиглаж үзвээ би гэж" блогтоо хуваалцаж байсан.
Дээхнэ үед YouTube дээрээс видеог буулган авч өөрийн тооцоолуур дээр хадгалах боломж бий, тийм зориулалттай програм хангамж байдаг талаар өмнө нь уншиж байснаас зүгээр л үзэх сонирхол учир туршиж үзэж байсангүй. Харин өнөөдөр нэг видео буулгаж авч хадгалах хэрэг гарсан тул "youtube download" бас "youtube download python" гэж багахан Google хайлт хийсний эцэст хэдэн багаж олоод туршиж үзлээ, буулгаж аваад хадгалчихлаа.
http://www.techcrunch.com/get-youtube-movie/ хаягаар орж үзвэл хальт туршиж үзчээд нээх ойшоосонгүй орхилоо. Харин сүүлд үзвэл өөрийн тооцоолуур дээр ямар нэг програм суулгалгүй видео буулгаж авах боломжтой, амар. Зүгээр л файл буулгаж авах уу гэсэн цонх гарч ирнэ, хадгалаад авбал буулгаад авчихсан байна. Бусад багажуудаас ялгаагүй бололтой.
Бүр анх дээрх боломжтой python хэл дээр бичигдсэн програм байна гэж анх уншиж байсан тул python гэж оруулж хайсан хэрэг. Тэгээд ч линукс ашигладаг болохоор python програм нь ашиглахад дөхөм байх нь ойлгомжтой. http://www.arrakis.es/~rggi3/youtube-dl/ хаягаас өнөөх програмыг татаж аваад байнга ашиглах боломжтой. Бас сүртэй ялгаа байхгүй.
Өмнө нь зүгээр л үздэг байсан бол одооноос буулгаж аваад, тооцоолууртаа хадгалаад хамгийн гол нь дуртай үедээ хэдэн ч удаа үзэх боломжтой боллоо. Надад таалагдаж байна шүү.
2007-02-23
2007-02-22
Шинэ жилийн шинэ өглөө
Сүүлийн үед блог бичсэнгүй, бараг блоггер руугаа хэрхэн орж бичлэг бичихээ мартахаа шахаж. Та бүхэн сар шинэдээ сайхан шинэлэв үү? Шинэ жилийн шинэ өглөөг үзэж хийморио сэргээхээр аав, дүүгийн хамт хийморийн овоо руу гарлаа. Их суудаг, хөдөлгөөн бараг хийдэггүй болохоор дээш гарах гэж айхлахаа шахав. Ингээд та бүхэнтэй шинэ жилийн шинэ өглөөний нарыг хуваалцаж байна.

Эцэст нь гарч буй шинэ жилдээ хийморьтой, эрүүл энх, ажил хөдөлмөрийн өндөр амжилттай байхын өлзийтэй сайхан ерөөлийг өөд өөд нь дэвшүүлье.
Эцэст нь гарч буй шинэ жилдээ хийморьтой, эрүүл энх, ажил хөдөлмөрийн өндөр амжилттай байхын өлзийтэй сайхан ерөөлийг өөд өөд нь дэвшүүлье.
2007-02-09
Миний дуртай дуу
Хүн бүрт уйтгар гунигтай үед сонсдог, сэтгэл өөдрөг үед сонсдог эсвэл ямар ч үед сонсдог гээд нэг эсвэл хэд хэдэн сонсох дуртай дуу гэж байдаг. Филипинд байхдаа Жанцанноров гуайн "Цагаан суваргыг" сонсдог байсан. Харин өнөөдөр миний хувьд Жавхлангийн дуулсан "Шөнө амталсан нулимс" жүжгийн дуу надад илүү их тайтгарал, ухаарал, эрч хүч, урам зориг, өөртөө итгэх итгэл өгч байх шиг. Хэрэв та сонсохыг хүсвэл http://www.dulmandakh.com/javkhlan.mp3 хаягаас буулгах аваарай.
2007-01-30
C1 дээр ярих гэсэн, ярьсан зүйлс
Ярилцлагад орохын урд шөнө таамаглаж байсанчлан төдийлөн нойр хүрсэнгүй, өглөө 8 гэж унтаад 11 гэж бослоо. Нойр хүрэхгүй байсан завшаанаар ярих зүйлсээ тэмдэглэн цэгцэлж авсан боловч ярилцлагын явцад төлөвлөж байснаар явсангүй. Босоод урьдын адил тайвнаар цайгаа уугаад яаравчлан хүрч очвол нэвтрүүлэг цагийн хувьд жаахан хойшлосон тул авч явсан номоо уншиж, зарим нэг хүний ярилцлагыг үзэж сууж байтал нэг л мэдэхэд миний ээлж болж. Энэ удаад миний зорилго интернэт гээч зүйлийн юу болохыг техникийн талаас нь ярих биш харин интернэт бидэнд ямар шинэ боломжуудыг олгож байгаа талаар хүмүүст ойлгуулах байв. Техник болоод зохион байгуулалтын хувьд хүн бүр л ярьдаг, ихэнх хүмүүс мэддэг, мэдэхгүй байсан ч болох харин түүнийг ашиглан хэрхэн ашигт үйл бүтээх талаар ярих нь чухал гэж үзсэн хэрэг.
Интернэтийн хувьд дэлхийг тэр чигээр нь хирсэн асар том сүлжээ болон өргөжиж хэн ч хэзээ ч хэнтэй ч холбогдох, хамтран ажиллах боломжийг олгоод байгаа. Үүнийг "дэлхий тэгширсэн" гэж нэрлээд ч байгаа, харин энэхүү тэгширсэн дэлхий дээр альваа улс үндэстэн болоод соёлын ялгаа байхгүй, бүх хүн ижил эрхтэй. Хэн илүү хөдөлмөрлөж, илүү ихийг мэдэж авсан нь хожино гэсэн ганц л дүрэмтэй. Иймийн учир монголчууд бид залхууралгүй хөдөлмөрлөж энэ их далайгаас чадах хэмжээгээрээ мэдээлэл хутган авч, өөрсдийн амьдралыг өөд татах хэрэгтэй. Жишээ нь аутсорсинг хийх том боломж гарч байна, Энэтхэгийн жишээг татаж болно. Үүнээс гадна вэб 2.0 гэдэг концепц гарч ирснээр өмнө бидэнд байдаг байсан "хамтдаа хөгжих" боломжуудыг илүү тодруулан гаргаж ирсэн гэж хэлж болно. Өөрөөр хэлбэл өнөөдрөөс та зөвхөн интернэт хэрэглэгч биш бүтээгч болох боломжтой болсон. Блогоо хөтөл мэдлэгээ хуваалц, вики ашигла. Энэ бол бидэнд олгосон хамгийн том боломж. Өнөөдөр л бид энэ бүхнийг ойлгож дорвитой хөдлөхгүй бол бид хоцорч мэдэх нь байна.
Вирус гээч зүйл сүүлийн үед өмнө байсан шигээ өргөн хэмжээний хор хүргэх нь багассан бас түүний эсрэг тэмцэх багажын нэр төрөл ч нэмэгдсэн. Ихэвчлэн мэдээлэл хулгайлах, тооцоолуурыг тань буруу үйлд ашиглах нь маш ихэссэн. Хамгийн гол нь интернэт гээч зүйлийг дагаж ирж буй аюулуудаас хэрхэн энгийн байдлаар зайлсхийх вэ. Та зүв зүгээр сууж байхад тань таныг шалгаруулж шагнал өгөхгүй, мөнгөнөөсөө хуваалцахгүй бас гадаадын банк болоод бусад санхүүгийн байгууллагуудад данс тань байхгүй болохоор тэдгээр нууцлал алдагдсан талаар мэдээлэл танд огт хамаагүй болохоор зүгээр л уншилгүй устгах хэрэгтэй. Firefox-г хэрэглэж заншвал илүү дээр гэх мэт.
Уг нь бас бус зүйлс ярихаар бэлдсэн байсан боловч өөрөө сандарсан бас хөтлөгчид дэмий шахуу зүйлс асуусаар цагаас минь хумсалсан. Бас зарим нэг зүйлийг буруу зөрүү ярьсан зүйл байна лээ. Интернэтийг ашиглаж чадвал маш өргөн боломж байгаа гэдгийг л хэлэх гэж оролдох шив. Өнөөдөр энгийн хүмүүс интернэтийн хэргийг гаргаж чадахгүй байгаа эсвэл мэдэхгүй байгаа болоод ч тэр үү интернэтийг төдийлөн сонирхохгүй байгаа, үүнийгээ дагаад хэрэглээ үгүй болохоор төдийлөн үнэ ч буурахгүй, шинэ үйлчилгээнүүд ч нээгдэхгүй байгааг хэн ч мэдэж байгаа. Энэ асуудал яг нөгөө "өндөг тахианы үлгэр" болоод байгаа ба Датакомын Энхбат гуай ч энэ талаар өгүүлсэн байсан. Зурагтаар гардаг л сонинд хэвлэгддэг л мэдээг интернэтээс үзэж байна, бидэнд арай өөр бидний амьдралд дэвшилт авчрах мэдээллүүд хэрэгтэй байна. Мэдээж үгээр бүх зүйл дуусч байгаа биш бид бүгдээрээ цаашид илүү ихийг бүтээх чадна.
Интернэтийн хувьд дэлхийг тэр чигээр нь хирсэн асар том сүлжээ болон өргөжиж хэн ч хэзээ ч хэнтэй ч холбогдох, хамтран ажиллах боломжийг олгоод байгаа. Үүнийг "дэлхий тэгширсэн" гэж нэрлээд ч байгаа, харин энэхүү тэгширсэн дэлхий дээр альваа улс үндэстэн болоод соёлын ялгаа байхгүй, бүх хүн ижил эрхтэй. Хэн илүү хөдөлмөрлөж, илүү ихийг мэдэж авсан нь хожино гэсэн ганц л дүрэмтэй. Иймийн учир монголчууд бид залхууралгүй хөдөлмөрлөж энэ их далайгаас чадах хэмжээгээрээ мэдээлэл хутган авч, өөрсдийн амьдралыг өөд татах хэрэгтэй. Жишээ нь аутсорсинг хийх том боломж гарч байна, Энэтхэгийн жишээг татаж болно. Үүнээс гадна вэб 2.0 гэдэг концепц гарч ирснээр өмнө бидэнд байдаг байсан "хамтдаа хөгжих" боломжуудыг илүү тодруулан гаргаж ирсэн гэж хэлж болно. Өөрөөр хэлбэл өнөөдрөөс та зөвхөн интернэт хэрэглэгч биш бүтээгч болох боломжтой болсон. Блогоо хөтөл мэдлэгээ хуваалц, вики ашигла. Энэ бол бидэнд олгосон хамгийн том боломж. Өнөөдөр л бид энэ бүхнийг ойлгож дорвитой хөдлөхгүй бол бид хоцорч мэдэх нь байна.
Вирус гээч зүйл сүүлийн үед өмнө байсан шигээ өргөн хэмжээний хор хүргэх нь багассан бас түүний эсрэг тэмцэх багажын нэр төрөл ч нэмэгдсэн. Ихэвчлэн мэдээлэл хулгайлах, тооцоолуурыг тань буруу үйлд ашиглах нь маш ихэссэн. Хамгийн гол нь интернэт гээч зүйлийг дагаж ирж буй аюулуудаас хэрхэн энгийн байдлаар зайлсхийх вэ. Та зүв зүгээр сууж байхад тань таныг шалгаруулж шагнал өгөхгүй, мөнгөнөөсөө хуваалцахгүй бас гадаадын банк болоод бусад санхүүгийн байгууллагуудад данс тань байхгүй болохоор тэдгээр нууцлал алдагдсан талаар мэдээлэл танд огт хамаагүй болохоор зүгээр л уншилгүй устгах хэрэгтэй. Firefox-г хэрэглэж заншвал илүү дээр гэх мэт.
Уг нь бас бус зүйлс ярихаар бэлдсэн байсан боловч өөрөө сандарсан бас хөтлөгчид дэмий шахуу зүйлс асуусаар цагаас минь хумсалсан. Бас зарим нэг зүйлийг буруу зөрүү ярьсан зүйл байна лээ. Интернэтийг ашиглаж чадвал маш өргөн боломж байгаа гэдгийг л хэлэх гэж оролдох шив. Өнөөдөр энгийн хүмүүс интернэтийн хэргийг гаргаж чадахгүй байгаа эсвэл мэдэхгүй байгаа болоод ч тэр үү интернэтийг төдийлөн сонирхохгүй байгаа, үүнийгээ дагаад хэрэглээ үгүй болохоор төдийлөн үнэ ч буурахгүй, шинэ үйлчилгээнүүд ч нээгдэхгүй байгааг хэн ч мэдэж байгаа. Энэ асуудал яг нөгөө "өндөг тахианы үлгэр" болоод байгаа ба Датакомын Энхбат гуай ч энэ талаар өгүүлсэн байсан. Зурагтаар гардаг л сонинд хэвлэгддэг л мэдээг интернэтээс үзэж байна, бидэнд арай өөр бидний амьдралд дэвшилт авчрах мэдээллүүд хэрэгтэй байна. Мэдээж үгээр бүх зүйл дуусч байгаа биш бид бүгдээрээ цаашид илүү ихийг бүтээх чадна.
BBC ҮС-үүдийн талаар
Өмнө өгүүлж байсанчлан Vista, Линукс болон MacOS X-н хэрэглэгчид өөрсдийн ашигладаг үйлдлийн системийн талаар BBC-д тайлбарлаж өгсөн байна. Windows Vista-н хэрэглэгчид өнгө дүрс хийгээд гадна төрхөнд илүү анхаарсан бол линукс хэрэглэгч уян хатан байдлыг илүү онцлосон байх юм, харин MacOS-н хэрэглэгч түүний цэгцтэй, Unix дээр суурилснаар илүү тогтвортой, найдвартай болохоос гадна Windows-н адил бүхий л програм ашиглах боломжтойг онцлосон байх юм. Линукс нь хэрэглэгчид Windows-с илүү уян хатан байдал олгодгийг линукс гайгүй сайн ашигладаг хүн бүр л хэлнэ. Миний хувьд Mac ашиглаж үзээгүй болохоор хэлэх юм алга. Ер нь тэгээд Юникс загвар маань цаг хугацааны туршид өөрийн цэгцтэй, тогтвортой, найдвартай гэдгээ баталсаар байгаа.
Нээлттэй стандартууд ар араасаа ...
Энэ сарын 29-нд Adobe Systems өөрийн бичиг баримт хадгалах PDF форматыг олон нийтэд нээж нээлттэй стандарт болгох алхам эхэлж байгаагаа зарлалаа. Дээрх алхамын хүрээнд PDF 1.7-н тодорхойлолт бичгийг AIIM-д нээж байгаа бөгөөд энэ нь ISO стандарт болох эхний алхам юм. Олон жилийн турш хав дарж байсан тэднийг ийм алхам хийхэд түргэсэн хамгийн том хүчин зүйл нь OpenDocument-н сэргэн мандал болоод нээлттэй стандартаар дамжуулан зах зээлд өөрийн байр суурийг бататгах гэсэн тэмцэл гэж Adobe-н төлөөлөгч хэлжээ. Ийнхүү нээлттэй стандартууд бүл нэмж байгаа боловч энэ нь сүүлийн гишүүн биш гэдэг нь тодорхой. Эцсийн эцэст хэрэглэгч, хөгжүүлэгчид бид л хожиж байгаа юм.
2007-01-29
Хятадууд нээрээ лут юмаа, гэхдээ ...
Хэдхэн хоногийн өмнө SHA-1 алгоримт эвдэгдсэн талаар мэдээ цацагдаж, мөн түүнийг орлох алгоритмийн эрэлд гаржээ. Өнгөрсөн онд мөн адил зориулалттай MD5 алгоримтийг эвдэж байсан хятадын эрдэмтэн Wang Xiaoyun энэ удаад амжилтаа ахиуллаа. Хэдийгээр дээрх алгоритмийг эвдсэн мэдээ нь өнөөдрийн байдлаар бодит аюул учруулахгүй ч нэгэнт эвдэж болох нь нотлогдож, зарим тохиолдолд эвдэж болох алгоритмийг ашиглах нь мэдээллийг хийгээд улс үндэсний аюулгүй байдалд халтай нь ойлгомжтой. Үүний улмаас АНУ-ын засгийн газар SHA-1-г дөрвөн жилийн дотор хэрэглэхээс татгалзах зорилт тавьсан байна.
Сүүлийн жилүүдэд маш өргөн ашиглагддаж байсан дээрх хоёр алгоритмийг цааш нь харуулах үүдийг нээдэг энэ хятад "эмэгтэй" эрдэмтэн үнэхээр лут юмаа. Одоо бүр гаршиж байх шиг байна. MD5-н хувьд бараг бодит аюул болоод байгаа гэж хэлэхэд болно. Хамгийн сонин нь нээлтээ хийсэн дороо зарладаг болов уу эсвэл ... гээд хардаж бас болох юм. Харин Монгол Улсын маань хувьд "чухал" гэх мэдээллийн системүүд ямар хамгаалалттай байдаг бол? Хамгийн гол нь улсад байгаа тэр мэдээллийн бүрэн бүтэн, итгэлтэй болон гажилтгүй байх гэсэн үзүүлэлтүүдийг хэн яаж шалгадаг бол? Хэн нэгэн гаднаас нь ороод өөрийгөө нэмэх, хүний мэдээллийг өөрчлөсөн эсхийг хэрхэн мэдэх вэ? Хэрэв таныг иргэний бүртгэлээс хассан эсвэл үхсэн гэж тэмдэглэсэн байдаг бол ямар хэцүү вэ. Миний мэдэхийн иргэний бүртгэлийн болон жолооны бүртгэлийн мэдээллийн сангууд задарчихсан тодорхой хүрээнд чөлөөтэй хэрэглэгдэж байгаа нь нууц биш болсон.
Сүүлийн жилүүдэд маш өргөн ашиглагддаж байсан дээрх хоёр алгоритмийг цааш нь харуулах үүдийг нээдэг энэ хятад "эмэгтэй" эрдэмтэн үнэхээр лут юмаа. Одоо бүр гаршиж байх шиг байна. MD5-н хувьд бараг бодит аюул болоод байгаа гэж хэлэхэд болно. Хамгийн сонин нь нээлтээ хийсэн дороо зарладаг болов уу эсвэл ... гээд хардаж бас болох юм. Харин Монгол Улсын маань хувьд "чухал" гэх мэдээллийн системүүд ямар хамгаалалттай байдаг бол? Хамгийн гол нь улсад байгаа тэр мэдээллийн бүрэн бүтэн, итгэлтэй болон гажилтгүй байх гэсэн үзүүлэлтүүдийг хэн яаж шалгадаг бол? Хэн нэгэн гаднаас нь ороод өөрийгөө нэмэх, хүний мэдээллийг өөрчлөсөн эсхийг хэрхэн мэдэх вэ? Хэрэв таныг иргэний бүртгэлээс хассан эсвэл үхсэн гэж тэмдэглэсэн байдаг бол ямар хэцүү вэ. Миний мэдэхийн иргэний бүртгэлийн болон жолооны бүртгэлийн мэдээллийн сангууд задарчихсан тодорхой хүрээнд чөлөөтэй хэрэглэгдэж байгаа нь нууц биш болсон.
2007-01-26
SPAM-тай тэмцэх аргууд
Системийн найдвартай ажиллагааг хангаж, мэдээллийн системийн зөв алдаагүй байдлыг хянаж байх ёстой системийн администраторуудын шүдний өвчин яах аргагүй "СПАМ" мөн. Хэрэгтэй мэдээллийг хогны дунд танигдахгүй болгохоос эхлээд спамын лай ланчиг дуусахгүй. Миний бие системийн администраторын гэх ажлыг 2 жил хагас хийж байгаа ч томоохон хэмжээний шуудангийн сервер хариуцаж ажиллаж байсангүй тул спамын талаар төдийлөн анхаарал тавьдаггүй байлаа. Сайн болж л SpamAssassin суулгаад орхидог байсан чинь liMNux-г зарим нэг газар зарласантай холбогдоод сүүлийн үед энэ асуудал ихээхэн сонирхол татах болов. Ямар ч байсан нэг биш нижгээд хэдэн юмыг зэрэг ашиглаж байж овоо үр дүнд хүрэх бололтой юм. Тэгээд энэ талаараа хэлэлцүүлэг нээгээд зарим нэг олж мэдсэн зүйлээ бичлээ. Уг нь Баянаа энэ талаар их юм хэлнэ дээ. Та бүхнийг ч гэсэн өөрийн туршлагаасаа хуваалцахыг хүсч байна.
Би C1 телевизээр
Уржигдар ходоодны булан руу юм олж чулуудахаар гарч явтал утас дуугарч байна. Аваад ярьтал нэг эмэгтэй хоолой намайг C1 телевизээр ярилцлага өгөхийг санал болголоо. Яагаад ч юм тулгамдаад ямар нэг тоймтой хариу хэлэлгүй түр бодох цаг авав. Огоотой жаал ярилцаж зөвлөлдсөний эцэст оролцож өөрийн мэддэг зүйлсээс сэдвийн дагуу ярилцахаар боллоо. Миний ярилцах сэдэв "интернэт, интранет болон вирус" бөгөөд бүтэн өдөржин явах тооцоолуур болоод түүнтэй холбоотой сэдвүүдийн талаар нэвтрүүлгийн нэгэн хэсэг бололтой. Ийм нэвтрүүлэг бэлтгэж бид бүхнийхээ мэдлэгийн нууранд хур буулгах нь зүйн хэрэг, үүнд чадахаараа хувь нэмрээ оруулах ёстой.
Миний ярилцлага 27-ны өдрийн 12 цаг 40 минутаас эхлэх бололтой харин тэрнээс өмнө энэ сэдвээр холбогдсон хэд хэдэн сурвалжлагыг үзүүлж харин би өөрийн бодлыг хэлээд эцэст нь базаж дүгнэх ёстой юм байна. Интернэтийн талаар ярина гэдэг бас их өндөр хариуцлагатай ажил юм болов уу гэж ойлгож байна, хүмүүсийг түлхэж ч болно татаж ч болно. Гэхдээ зөвхөн интернэтийн хэрэглэгч биш харин оролцогч байх, ашиг тус гээд багар вэб 2.0 концепцийн талаар голчлон ярих санаа байна. Интранетийн хувьд яриад байх сүртэй зүйл байхгүй шахуу болоод байна, ярих ч сонирхол бараг алга. Вирус ч одоо өмнөхийн адил сүртэй айлгаад байхаа больсон гэж бодоод байгаа. Андуурч байж ч мэднэ. Харин үүний оронд интернэтийг дагаад ирж байгаа аюул болон тэдгээрээс зайлсхийх хамгийн наад захын мэдлэгийг өгье гэж бодоод байна. Жишээ нь, би хэзээ ч гэнэт их хэмжээний өв залгамжлагч болохгүй, зүв зүгээр сууж байгаад сугалаа хожихгүй болохоор тийм захидал ирвэл нээлгүй устгах хэрэгтэй.
Өмнө хэд хэдэн удаа Ийгл, ТВ9, UBS гээд телевизүүдээр ярилцлага өгч байсан туршлагатай ч сандарч, тэвддэг нь хэвээр бололтой. Эсвэл илүү өндөр хариуцлагатай, сүртэй гэж бодоод байгаа болохоор ч тэр үү. Ямар ч байсан 15 минутын турш дээрх болоод зарим нэг бусад зүйлийн талаар нүдэнд үзэгдтэл ярихыг бодож, хичээж байна. Ингэсгээд харьж яриагаа бэлдэж, зарим нэг цаасны юм бэлье. Бодохлээр л сандраад ч байгаа юм уу сонин болоод байх юм, шөнө бас нойр хүрэхгүй ээ.
Миний ярилцлага 27-ны өдрийн 12 цаг 40 минутаас эхлэх бололтой харин тэрнээс өмнө энэ сэдвээр холбогдсон хэд хэдэн сурвалжлагыг үзүүлж харин би өөрийн бодлыг хэлээд эцэст нь базаж дүгнэх ёстой юм байна. Интернэтийн талаар ярина гэдэг бас их өндөр хариуцлагатай ажил юм болов уу гэж ойлгож байна, хүмүүсийг түлхэж ч болно татаж ч болно. Гэхдээ зөвхөн интернэтийн хэрэглэгч биш харин оролцогч байх, ашиг тус гээд багар вэб 2.0 концепцийн талаар голчлон ярих санаа байна. Интранетийн хувьд яриад байх сүртэй зүйл байхгүй шахуу болоод байна, ярих ч сонирхол бараг алга. Вирус ч одоо өмнөхийн адил сүртэй айлгаад байхаа больсон гэж бодоод байгаа. Андуурч байж ч мэднэ. Харин үүний оронд интернэтийг дагаад ирж байгаа аюул болон тэдгээрээс зайлсхийх хамгийн наад захын мэдлэгийг өгье гэж бодоод байна. Жишээ нь, би хэзээ ч гэнэт их хэмжээний өв залгамжлагч болохгүй, зүв зүгээр сууж байгаад сугалаа хожихгүй болохоор тийм захидал ирвэл нээлгүй устгах хэрэгтэй.
Өмнө хэд хэдэн удаа Ийгл, ТВ9, UBS гээд телевизүүдээр ярилцлага өгч байсан туршлагатай ч сандарч, тэвддэг нь хэвээр бололтой. Эсвэл илүү өндөр хариуцлагатай, сүртэй гэж бодоод байгаа болохоор ч тэр үү. Ямар ч байсан 15 минутын турш дээрх болоод зарим нэг бусад зүйлийн талаар нүдэнд үзэгдтэл ярихыг бодож, хичээж байна. Ингэсгээд харьж яриагаа бэлдэж, зарим нэг цаасны юм бэлье. Бодохлээр л сандраад ч байгаа юм уу сонин болоод байх юм, шөнө бас нойр хүрэхгүй ээ.
ҮС-үүдийн халз мэтгэлзээн
Энэ сарын 30-ны өдөр Microsoft корпораци өөрийн хамгийн шинэлэг гэж цоллоод байгаа Windows Vista үйлдлийн системээ олны хүртээл болгохоор зэхээд байгаа билээ. Үүнтэй зэрэгцээд олон асуудлууд гарч байгаа ч BBC-с нэгэн сонирхолтой мэтгэлзээн зохион байгуулахаар санаачлаад оролцогчдоо сонгож байна. Юу вэ гэхээр Windows Vista-г түүхийгээс нь авахуулаад боловсортол нь ашиглаж ирсэн, MacOS болон линуксын гурван хэрэглэгчдийг халз мэтгэлзүүлэх юм. Сонирхолтой эд болж магадгүй санагдаад их хорхой хүрч байна шүү. Хэзээ гарах нь одоогоор тодорхойгүй байна. Ер нь сүүлийн үед BBC илүү нээлттэй эхийг дэмжих болоод байгаа бөгөөд Code Breakers гээд баримтат кино хийж, өөрсдийн дотоод архивыг хадгалах форматаа нээлттэй болгоод байгаа билээ.
Солонгосчууд Vista-г түр түтгэлзүүлнэ
Өнгөрөгч мягмар гарагт Солонгосын мэдээлэл, харилцаа холбооны яам, төрийн захиргаа, дотоод хэрийн яам болон санхүүгийн зохицуулах хорооны (Financial Supervisory Service) хамтарсан мэдэгдэл гаржээ. Уг мэдэгдэлдээ нийт интернэт хэрэглэгчиддээ Windows Vista руу шилжихдээ их няхуур хандахыг зөвлөсөн ба ихэнх тохиолдолд онлайн төрийн, банкны, дэлгүүрийн үйлчилгээг авах боломжгүй болох юм. Солонгосын ихэнх вэб сайтууд Microsoft ActiveX технологийг ашиглан бүтээгдсэн байдаг бөгөөд Windows Vista-н шинэ бодлогын үрээр дээрх вэб сайтууд зөв ажиллахгүй байх аюул тулгараад байна. Уг нь хангүг хэл дээрх Windows Vista 1-р сарын 31-нээс эхлэн дэлгүүрүүдээр зарагдаж эхлэх боловч дээрх асуудлын улмаас ямар нэг зохицуулалт хийх боломжгүй, харин хэрэглэгчдэд няхуур хандахыг анхааруулсан байна. Одоогийн байдлаар дээрх асуудлыг Microsoft компанитай хамтран шийдвэрлэхийг оролдож байгаа, гэхдээ ирэх 3-р сар хүртэл ямар нэг нааштай үр дүн гарахгүй болов уу гэж дүнгэж байгаа юм байна. Мөн дээрх дээрх шалтгааны улмаас нээлттэй эхийн програм хангамж Солонгос улсад төдийлөн хөгжиж чадахгүй байга, өөрөөр хэлбэл Microsoft-н шалаанд орчихоод байгаа юм.
Энд би Microsoft, Oracle ч юм уу аль нэг том компаний үйл ажиллагааг харлуулах гэсэнгүй. Үүний оронд монголчууд бид аль нэг компаний өмчийн технологийг ашиглахгүй, харин нээлттэй, хэнд ч хүртээмжтэй, стандарт болсон технологиудыг ашиглахыг эрмэлзэх нь зүйтэй болов уу. Жишээ нь вэб хийхдээ энгийн XHTML, CSS, JavaScript, програм бичихдээ ANSI C гэх мэт. Эс тэгвээс ийм төрлийн ацан шалаанд орохоос гадна маш их хэмжээний илүү зардал мөнгө зарж байж өөрсдийн хийсэн шийдвэрийн лайг үүрэх цаг ирэх вий гэж ...
Энд би Microsoft, Oracle ч юм уу аль нэг том компаний үйл ажиллагааг харлуулах гэсэнгүй. Үүний оронд монголчууд бид аль нэг компаний өмчийн технологийг ашиглахгүй, харин нээлттэй, хэнд ч хүртээмжтэй, стандарт болсон технологиудыг ашиглахыг эрмэлзэх нь зүйтэй болов уу. Жишээ нь вэб хийхдээ энгийн XHTML, CSS, JavaScript, програм бичихдээ ANSI C гэх мэт. Эс тэгвээс ийм төрлийн ацан шалаанд орохоос гадна маш их хэмжээний илүү зардал мөнгө зарж байж өөрсдийн хийсэн шийдвэрийн лайг үүрэх цаг ирэх вий гэж ...
2007-01-25
Нээлттэй эхийн шилдэг 3 төсөл
Нэг нөхөр сонин онол боловсруулсан бололтой тэгээд түүнийгээ батлахын тулд та бүхний өөрийн ашигладаг нээлттэй эхийн төслүүдээс хамгийн чухал гурван төслийг санал болгохыг хүсчээ. Та бүхний санал хүсэлтийг долоо хоногийн турш авах бөгөөд эцсийн дүнг ирэх долоо хоногт гаргах юм байна. Одоогийн байдлаар хамгийн чухал төслүүдийн тоонд Linux, Apache, MySQL, Firefox зүй ёсоор багтаж авна. Дараа долоо хоногт эцсийн дүнг статистик мэдээллийн хамт нийтлэнэ гэдэгт найдаад, хүлээх л үлдэж байна. Мөн та ч бас өөрийн сонирходог төслүүдийг санал болгоорой.
2007-01-24
Windows үгүй тооцоолуурын хэрэгцээ
Дэлхий ертөнц дээр ашиглагдаж байгаа нийт Windows үйлдлийн системийн 22% нь жинхэнэ биш хулгайн болох талаар мэдээллийг Microsoft олон нийтэд танилцуулжээ. Энэ мэдээг өнөөгийн монголчууд бидний шүдний өвчин болоод байгаа Windows Genuine Advantage-н статистик мэдээллээс авсан байх юм. Харин Business Software Alliance гэх байгууллагаас гаргасан судалгаагаар нийт програм хангамжийн 35% нь хулгайнх байх бөгөөд зөвхөн хойд америкийн хэмжээнд 22%-тай байна. Монголын хувьд хэдэн хувь байдаг бол? Зарагдаж байгаа тооцоолуур бүр л Windows суулгаастай, бараг бүгд нөгөө "хулгайн". Хамгийн харамсалтай нь "брэнд" гэх тооцоолуурын үнэд дагалдах "жинхэнэ" програм хангамжийн үнэ шингэсэн байдаг боловч ихэвчлэн бид "хуулгайн" эдийг л авч байна. Дагуулж өгсөн нөгөө "жинхэнэ" бүтээгдэхүүнийг авдаг ч "их мэдэгч" нь ирээд өөрийн гэсэн "хулгайн" эдийг суулгах нь яана. Уг нь Windows-г дагуулж авахгүй гэвэл үнэ буурах ёстой байдаг ч монгол энэ "журам" үйлчлэхгүй.
Саяханаас Dell шинэ n бүтээгдэхүүний цуврал гаргасан бөгөөд Windows үгүй харин нээлттэй эхийн үйлдлийн системээр тоноглосон байх юм байна. Энэ нь "брэнд" ашиглах сонирхолтой, өөр төрлийн систем ашигладаг ч тооцоолуур авахдаа Windows-д илүү зардал гаргахыг хүсэхгүй байгаа хүмүүст болон мань мэтийн нээлттэй эхийн дэмжигчдэд том мэдээ болж байгаа нь ойлгомжтой. Маш том алхам. MCS гэх мэт Dell оруулж ирж зардаг газрууд энэ арай "хямд" цувралаас нь ирж зардаг болоосой. Үүнээс гадна өнөөдөр манайд тооцоолуур шинээр авч буй хүмүүсийн нэлээдгүй хувийг тооцоолуур гэж огт сонсоогүй шахуу хүмүүс эзэлж байгаа нь хэнд ч ойлгомжтой. Юу ч бай тэд бүхнийг эхнээс нь сурах нь тодорхой бас ялгаагүй. Тооцоолуур зардаг компаниудын ажилчдыг сургаснаар энд тодорхой хэмжээний ахиц гаргаж чадна гэж итгэнэм.
Саяханаас Dell шинэ n бүтээгдэхүүний цуврал гаргасан бөгөөд Windows үгүй харин нээлттэй эхийн үйлдлийн системээр тоноглосон байх юм байна. Энэ нь "брэнд" ашиглах сонирхолтой, өөр төрлийн систем ашигладаг ч тооцоолуур авахдаа Windows-д илүү зардал гаргахыг хүсэхгүй байгаа хүмүүст болон мань мэтийн нээлттэй эхийн дэмжигчдэд том мэдээ болж байгаа нь ойлгомжтой. Маш том алхам. MCS гэх мэт Dell оруулж ирж зардаг газрууд энэ арай "хямд" цувралаас нь ирж зардаг болоосой. Үүнээс гадна өнөөдөр манайд тооцоолуур шинээр авч буй хүмүүсийн нэлээдгүй хувийг тооцоолуур гэж огт сонсоогүй шахуу хүмүүс эзэлж байгаа нь хэнд ч ойлгомжтой. Юу ч бай тэд бүхнийг эхнээс нь сурах нь тодорхой бас ялгаагүй. Тооцоолуур зардаг компаниудын ажилчдыг сургаснаар энд тодорхой хэмжээний ахиц гаргаж чадна гэж итгэнэм.
2007-01-23
Microsoft шараа
Microsoft корпораци хамгийн том танин мэдэхүйн нэвтэрхий толь гэгдэх Wikipedia дээрх зарим мэдээллийг өөрт ашигтайгаар засварлуулахын тулд хүн хөлслөхөөр оролдсон талаар Slashdot мэдээллээ. Гол асуудал нь өөрийн батлуулах гэж буй OpenXML форматын тухай бололтой юм. Хамгийн гол энэ маягаар өөрсдийгөө сурталчлах гэсэн боловч амжилт олж чадсангүй. Ер нь тэгээд сүүлийн үед хэрэглэгч, нийгмийн хүч гэдэг зүйлийг илүү ихээр ойлгож мэдрээд байх шиг. Шараа.
Бас нэг зүйл гэвэл Windows Vista-гийн Service Pack 1 гарах гэж буй талаар чимээ чих дэлсэж эхэллээ. Өнгөрөгч оны 11-р сарын 30-ны өдөр сүр дуулиантайхан зарлаж, олны хэрэглээнд оруулж байсан ч ихэнх шинжээчид өмнөх хувилбаруудын адилаар тун удахгүй томоохон хэмжээний засвар гарна хэмээн таамаглаж байсан нь батлагдаж байх шиг байна. Энэ оны хоёрдугаар хагасд гаргахаар төлөвлөж байгаа бөгөөд туршилтад оролцохыг уриалсан захидал шидсэн байх юм. Ажаад байхнээ юмны учир мэдэх хүмүүс "өнгө"-нөөс өөр өөрчлөгдсөн, жинхэн шинэчлэл гэж болох зүйлгүй болохыг хэлэлцэх болж, бас юутай ч эхний засвар гарахыг хүлээхийг зөвлөж байсан ч удаан хүлээж тэвчээр барахгүй нь бололтой. Ингэж их удаж байж гаргачаад өмнөх хувилбаруудаасаа илүү чанартай зүйл хийчихэж болоогүй л юм байх даа. Үнэхээр шараа.
Сүүлийн жилүүдэд "чөлөөт", "нээлттэй" гэсэн тодотголтой програм хангамжууд маш хурдацтай сайжран бойжиж буй болохоор Vista-гаа илүү чанартай хийхээр, илүү шинэчлэлтийг авчрахаар ихээхэн хичээн ажилласан гэж бодоод байгаа юм. Өрсөлдөгч байгаагүй бол бүр аймшигтай юм шахах ч байсан юм билүү, хэн мэдлээ. Одоо бидэнд өрсөлдөгч, орлох бүтээгдэхүүн, сонголтууд бий болсон болохоор бид сонголтоо нямбай хийж чадах аваас ихээхэн амжилтанд хүрэх нягууртай. Өөрөө бүтээж шалиагүй байж баахан хийсэн муулчихлаа гэм.
Бас нэг зүйл гэвэл Windows Vista-гийн Service Pack 1 гарах гэж буй талаар чимээ чих дэлсэж эхэллээ. Өнгөрөгч оны 11-р сарын 30-ны өдөр сүр дуулиантайхан зарлаж, олны хэрэглээнд оруулж байсан ч ихэнх шинжээчид өмнөх хувилбаруудын адилаар тун удахгүй томоохон хэмжээний засвар гарна хэмээн таамаглаж байсан нь батлагдаж байх шиг байна. Энэ оны хоёрдугаар хагасд гаргахаар төлөвлөж байгаа бөгөөд туршилтад оролцохыг уриалсан захидал шидсэн байх юм. Ажаад байхнээ юмны учир мэдэх хүмүүс "өнгө"-нөөс өөр өөрчлөгдсөн, жинхэн шинэчлэл гэж болох зүйлгүй болохыг хэлэлцэх болж, бас юутай ч эхний засвар гарахыг хүлээхийг зөвлөж байсан ч удаан хүлээж тэвчээр барахгүй нь бололтой. Ингэж их удаж байж гаргачаад өмнөх хувилбаруудаасаа илүү чанартай зүйл хийчихэж болоогүй л юм байх даа. Үнэхээр шараа.
Сүүлийн жилүүдэд "чөлөөт", "нээлттэй" гэсэн тодотголтой програм хангамжууд маш хурдацтай сайжран бойжиж буй болохоор Vista-гаа илүү чанартай хийхээр, илүү шинэчлэлтийг авчрахаар ихээхэн хичээн ажилласан гэж бодоод байгаа юм. Өрсөлдөгч байгаагүй бол бүр аймшигтай юм шахах ч байсан юм билүү, хэн мэдлээ. Одоо бидэнд өрсөлдөгч, орлох бүтээгдэхүүн, сонголтууд бий болсон болохоор бид сонголтоо нямбай хийж чадах аваас ихээхэн амжилтанд хүрэх нягууртай. Өөрөө бүтээж шалиагүй байж баахан хийсэн муулчихлаа гэм.
2007-01-22
Нээлттэй стандартын талаар
Стандарт гэдэг зүйл маань эд юмсад тавигдах хамгийн доод шаардлагыг тодорхойлдог. Өөрөөр хэлбэл тэрхүү доод шаардлагыг хангасан л бол бүр илүү сайн байж болно гэсэн үг. Ийм маягаар альваа зүйлийн чанарыг дээшлүүлдэг байх юм. Гэтэл нээлттэй стандарт гэдэг маань юу билээ? Би өөрөө анх ойлгохдоо стандарт гэдэг маань хэнд ч нээлттэй байдаг тийм ч болохоор хэн ч авч ашиглах боломжтой тэгээд нээлттэй гэж тодотгох ямар шаардлага байгааг ойлгохгүй байлаа.
Өмнө хэлж байсанчлан дийлэнх стандартууд нээлттэй байдаг боловч түүнд ашиглагдаж буй зарим санаанууд өмнө нь патентаар хамгаалагдсан байх боломжтой байдаг юм байна. Ийм стандартдууд байдаг юм байна лээ. Харин патент маань зөвхөн шинэ санаанд олгодог тул стандарт гаргасны дараа патентыг хөөн авна гэсэн ойлголт байдаггүй бололтой. Ямар нэг патентлагдсан санааг хэрэгжүүлээгүй стандартыг "нээлттэй" гэж тодорхойлно, өөрөөр хэлбэл хэн ч ямар нэг зүйлээс айх, төлбөр төлөлгүйгээр ашиглаад хэрэгжүүлээд байх боломжтой.
Сүүлийн жилүүдэд улс орнуудад "нээлттэй эх" гэхээсээ илүү "нээлттэй стандарт" гэдэг зүйлийг сонирхох болоод байна. Юуны учир? Өнөөдөр олон газар "хаалттай" өгөгдлийн формат ашигласнаас болж тухайн компаний бүтээгдэхүүнд түгжигдэх, мэдээллийг цаашид ашиглах боломжгүй болгож үхүүлэх гэх мэт маш олон хортой үр дагаварууд гарсаар байна. Үүний томоохон жишээ бол Microsoft Office бөгөөд тухайн форматаар хадгалсан мэдээллийг Microsoft Office-с өөр илүү сайн боловсруулах, ашиглах програм байхгүй болохоор хүмүүс зөвхөн түүнийг л ашиглана. Үүний эсрэгээр мэдээлэл, өгөгдлийг "нээлттэй стандарт"-ын дагуу хадгалснаар хэнээс ч хараат бусаар уг мэдээллийг мэдлэг болгон хувиргах, эсвэл ашиг үйл хийхэд ашиглах боломжтой болж байгаа юм. Жишээ нь OpenDocument байна. OpenDocument-р бичиг баримт хадгалбал түүнийг уншдаг олон програмаас сонголт хийх боломжтой тул зөвхөн нэг програм түгжигдэх аюулаас сэргийлж байна, мөн формат болоод стандарт нь нээлттэй тул бас бусад багажуудыг ч урлах боломжтой. Цаашид төрөөс энэ талаар тодорхой бодлого авч хэрэгжүүлэх хэрэгтэй гэж бодож байгаа.
Өмнө хэлж байсанчлан дийлэнх стандартууд нээлттэй байдаг боловч түүнд ашиглагдаж буй зарим санаанууд өмнө нь патентаар хамгаалагдсан байх боломжтой байдаг юм байна. Ийм стандартдууд байдаг юм байна лээ. Харин патент маань зөвхөн шинэ санаанд олгодог тул стандарт гаргасны дараа патентыг хөөн авна гэсэн ойлголт байдаггүй бололтой. Ямар нэг патентлагдсан санааг хэрэгжүүлээгүй стандартыг "нээлттэй" гэж тодорхойлно, өөрөөр хэлбэл хэн ч ямар нэг зүйлээс айх, төлбөр төлөлгүйгээр ашиглаад хэрэгжүүлээд байх боломжтой.
Сүүлийн жилүүдэд улс орнуудад "нээлттэй эх" гэхээсээ илүү "нээлттэй стандарт" гэдэг зүйлийг сонирхох болоод байна. Юуны учир? Өнөөдөр олон газар "хаалттай" өгөгдлийн формат ашигласнаас болж тухайн компаний бүтээгдэхүүнд түгжигдэх, мэдээллийг цаашид ашиглах боломжгүй болгож үхүүлэх гэх мэт маш олон хортой үр дагаварууд гарсаар байна. Үүний томоохон жишээ бол Microsoft Office бөгөөд тухайн форматаар хадгалсан мэдээллийг Microsoft Office-с өөр илүү сайн боловсруулах, ашиглах програм байхгүй болохоор хүмүүс зөвхөн түүнийг л ашиглана. Үүний эсрэгээр мэдээлэл, өгөгдлийг "нээлттэй стандарт"-ын дагуу хадгалснаар хэнээс ч хараат бусаар уг мэдээллийг мэдлэг болгон хувиргах, эсвэл ашиг үйл хийхэд ашиглах боломжтой болж байгаа юм. Жишээ нь OpenDocument байна. OpenDocument-р бичиг баримт хадгалбал түүнийг уншдаг олон програмаас сонголт хийх боломжтой тул зөвхөн нэг програм түгжигдэх аюулаас сэргийлж байна, мөн формат болоод стандарт нь нээлттэй тул бас бусад багажуудыг ч урлах боломжтой. Цаашид төрөөс энэ талаар тодорхой бодлого авч хэрэгжүүлэх хэрэгтэй гэж бодож байгаа.
Subscribe to:
Posts (Atom)