Avatar

Avatar гэдэг кино гараад дэлхийг бүхэлд нь байлдан дагуулаад, би өртөөд нэг тиймэрхүү өдрүүд үргэлжилж байна. Өнөөдөр зарим нэг хүний оронд ахиж үзсэн боловч догдолж, түгшсэн хэвээрээ л байх юм. Би киноны үйл явдал бичихгүй ээ, Өргөө ороод үзчихвэл хамаагүй дээр. Хувьдаа интернэтэд гарсан бичлэгүүдийг татаж авч үзчих гээд болохгүй их л тэвчих хүлээсэн дээ. Харин киноноос төрсөн хэдэн сэтгэгдлээ хуваалцах санаатай.

LPI-ын талаар эргэн дурсахуй

Саяхан нэг газар өөрийн талаар материалыг өгөх шаардлага гарахад үндсэн материалуудаас гадна сургалтанд суусан болон авсан мэргэжлийн сертификатын талаар мэдээллийг өгөх шаардлагатай болж өмнө сууж байсан сургалтууд, тэдгээрээс авсан батламжуудыг эрж олох ажилтай болов. Ингээд бичиг цаас ухаж байгаад LPI-ын сертификатыг олоод, басхүү сонирхолтой дурсамжуудаа сэргээе үү гэж бодоод.

Ажилд авна

Би бээр өөрийн блогоор дамжуулан өөрийн үзэл бодол, болж буй үйл явдлын талаар өөрийн байр суурь, технологийн талаар мэдээ мэдээллийг солилцохыг эрмэлзэн өнөөг хүрсэн. Харин энэ удаад өөрийн компанид ажилтан шалгаруулан авахаар мэдээлэл тавьж байна. Системийн администратор, пайтон (python) програмчны орон тоонд ажилтан авна.

Компаний маань нэр "Адсолукс Монголиа" ХХК, нээлттэй програм хангамж дээр суурилсан төрөл бүрийн шийдлийг үйлчлүүлэгчиддээ боловсруулж өгч, үйлчилгээ үзүүлдэг бөгөөд мэдээллийн аюулгүй байдал, системийн найдвартай ажиллагаанд түлхүү анхаарал хандуулан ажилладаг. Шинийг турших, ихийг хийж бүтээх хүсэлтэй, бүтээлч, өөрийгөө хөгжүүлэх, ачаалал даах чадвартай, тууштай, үнэнч шударга, зарчимтай залуусыг бид системийн администратор, хөгжүүлэгч буюу програмчны орон тоонд ажилд урьж байна. Хэрэв та энэ ажлыг сонирхож байгаа бол, мөн өөрийгөө дээрх шалгууруудыг хангаж байгаа гэж үзэж байгаа бол http://www.adsolux.com/mn/jobs хаягаар орж илүү дэлгэрэнгүй мэдээлэл аваарай.

Этгээд хэл

Ц.Шагдарсүрэн эрдэмтэний "Эх хэлээ эвдэхгүй юм сан..." номны талаар Эрдэнэчимэг эгчээс сонсоод эрэл хайгуулж болж байж арай гэж олж авав. Олон зүйлийг бодогдуулсан энэ номыг шимтэн уншиж байхад доорх шүлэг таалагдсан тул доор хуулбарлан бичив.

Үг нь монгол, өгүүлбэр нь орос,
Үзэхэд этгээд сонины хэл,
Өв соёлоо үл тоомсорлон,
Өнөөгийн байдал ийм болбай,
Зуун түмэн үгтэй хэлэнд
Зуд туссаныг үнэмшихүйеэ бэрх
Харийн үгээр далайлгагсадыг
Хамагийн боловсорсон гэхэд бэрх.
Гадаадын үгээр гайхуулагсдыг
Гарамгай эрдэмтэн гэхэд бэрх.
Хэвлэл сонин үзсэн үдэштээ
Хэлний шинжлэлтэний нойр хулжаад,
Хэвтэвч, сэтгэлд эвгүй үг,
Хэнхдэг дээр чулуу дарах мэт,
Харь үгийн бүлхинд хахаж,
Харанхуй шөнө хар дарах мэт.

Б.Ринчен
1958.05.07

Gentoo

Gentoo гэх нэгэн төрлийн линукс тархац байх, гол онцлог нь portage нэртэй програм хангамж удирдах (software management) системийн тусламжтайгаар суулгах хэрэгтэй бүх програмуудаа эх кодоос нь байгуулж (build) суулгадаг юм. Эх кодоос бүгдийг байгуулахын давуу тал нь тухайн програм хангамжийг яг юу хийх боломжтой байх вэ, хэрхэн байгуулах вэ гээд маш нарийн тохиргоонуудыг хийх уян хатан боломж олгодогт оршино. Мөн эмхэтгэгчийн (compiler) тусгай тохиргооны тусламжтайгаар 386, pentium4, xeon, core2 эсвэл opteron гэх мэт процессоруудад зориулан оновчлол (optimization) хийж, илүү өндөр хурдыг гаргах боломжтой. Энгийн линукс тархацууд нь 386-с хойшхи бүх процессорт тохирохоор ерөнхийлөн байгуулагдсан байдаг тул сүүлийн үеийн давуу талуудыг ашигладаггүй. Ер нь бүх зүйлсийг тохируулах боломжтой болохоор яг өөрийн хүссэн, ямар ч илүү дутуу зүйлгүй систем босгох боломжийг олгоно. Хамгийн хэцүү нь үүнд зарцуулах цаг хугацаа.

Галт хэрэмийн талаар...

Сүүлийн үед мэдээллийн технологийн хэрэглээ нэмэгдэж, илүү өндөр чухал түвшинд ашиглагдахын хэрээр түүний аюулгүй байдлын асуудлууд их чухлаар тавигдаж эхэлж буй бололтой. Эргэн тойронд хүмүүс сүлжээ, серверийнхээ аюулгүй байдал, хамгаалалтыг хэрхэн сайжруулах талаар ярих нь улам нэмэгдээд ч байгаа юм шиг эсвэл би өмнө нь анзаардаггүй байсан юм болов уу. Ямар ч байсан үүнд анхаардаг болсон нь сайн хэрэг ч галт хэрэм буюу firewall-ын талаар ойлголт миний ойлгодгоос арай л өөр байгаад байх шиг. Иймд би өөрийн ойлголтын талаар аль болох энгийнээр хийсвэрлэн бичихээр шийдлээ.

UFW болон Squid гарын авлага

Сүүлийн хэд хоног ноорог маягаар бичиж байсан гарын авлага ч юм уу заавар ч юм уу зүйлээ LiMNux Wiki-д орууллаа. Нэг нь UFW гэх багажын талаар, нөгөө нь Squid прокси серверийн талаар юм. Товчхон танилцуулбал UFW нь iptables ашиглан сүлжээний галт хэрэм (firewall) үүсгэн хамгаалалт хийхийг маш хялбарчилсан багаж бөгөөд үнэхээр маш хялбарчилж байгаа. Хэдийгээр интернэтийн хурд нэмэгдэж, үнэ хямдарч байгаа ч улам их хурд хэрэгтэй болж, эсвэл байгаа хурдаа үр дүнтэй ашиглах хэрэгцээ тулгарч байгаа. Иймд Squid ашиглан хэрхэн үүнийг шийдэх талаар маш товч гарын авлага орууллаа. Аль аль дээр нь чанарын асуудал байгааг хүлээн зөвшөөрч байгаа тул санал хүсэлт, сайжруулах зүйлийг сайжруулаад явахыг хүсч байна.

Би маргаашнаас ажиллахгүй

Өнөө өглөөхөн гэрээс гарахдаа би хүсэл мөрөөдөлтэй, хийж бүтэх чин эрмэлзэлтэй бас амьдрал минь миний хичээл зүтгэлээс бүрэн хамаарна гэж боддог байлаа. Бүх зүйл надаас хамаарах учир мэдлэг, боловсролтой, туршлагатай байхыг эрмэлзэж цаг үргэлж шинийг эрэлхийлж, шинэ зүйлс судлаж, туршиж тэдгээрийгээ амьдралд хэрэгжүүлэхийг маш их хүсдэг байлаа. Ингэж их хичээсний минь үр дүн хэзээ нэгэн цаг гарна гэдэгт бат итгэдэг байсан юм. Мөн "уг нь төр засаг минь ингээд дэмжээд өгвөл", "нийгэм жаахан ийм тал руугаа өөрчлөгдвөл" гэх сэтгэл байх боловч энэ бүх өөрчлөлтөд би ч бас нөлөөлж чадна гэж бодож, эндүүрч явсан бололтой.

Маргаашнаас би ажил хийхгүй, яагаад гэвэл хийсэн хийгээгүй төр минь намайг халамжилж сайхан амьдруулах насан туршийн баталгааг өгөхөөр болж байна. Оюу толгойн гэрээ зурагдаад төсөл ажилдаа орчихлоо, удахгүй араас нь Таван толгойн нүүрс, Мардайн уран, Асгатын мөнгөний гээд олон ордуудын гэрээ зурагдсанаар эх орны маань хэтэвч зузаарч хүн бүрийг "монгол хүн" болж "амьд явсных нь төлөө" халамжилж, тойглох юм гэнэ. Хэн яаж хөдөлмөрлөж байгаагаас үл хамаарч бүгд ижил тэгш сайхан амьдрах юм гэнэ, яг л өвөө эмээгийн ярьдаг "хуучны сайхан цаг" шиг. Ингээд ирэхээр сайхан юм шиг хэрнээ нөгөө талаас хэн ч өөрөө өөрийнхөө төлөө санаа тавилгүй, зүтгэл гаргалгүй амьдарч болдог нийтээрээ хавтгай үүрэг хариуцлагагүй нийгэм рүү яваад байна уу даа. Явцдаа энэ нь хүмүүсийн идэвхи зүтгэл, хүсэл мөрөөдлийг устгаж "хүн сүг" эсвэл амьдардаг биш "амьд явдаг" хүн болгох вий гэдгээс айж байна. Би хүсэхгүй байна.

Төр маань өнөөдөр намайг "иргэний үүргээ" биелүүлж хүн амын шинэчлэсэн тоолологод хамрагдсаны төлөө шагнах гэж байна. Харин үүргээ биелүүлээгүй нэг нь зүгээр л "шагналгүй" хоцроно. Бидний амьдарч буй нийгэмд үүргээ биелүүлээгүйн төлөө хариуцлага тооцдог биш харин үүргээ биелүүлэхээр нь шагнадаг, биелүүлээгүй нэгнийнх нь "толгойг илээд" өнгөрдөг болж байгаа юм байна. Ардчилсан нийгэмд үүрэг бол үүрэг, шагналтай шагналгүй биелүүлэх ёстой, харин эрх бол тусдаа ойлголт юм. Үр дүнд нь үргэлж "гар хардаг", шагнал горьддог, гар хүндрүүлж байж л хөдөлдөг хачин "гацаа" гажиг нийгэм үүсэх вий дээ. Хувьдаа үүргээ биелүүлэх үүднээс заавал очно доо гэж бодож байсан ч шагналыг нь бодохоор дургүй хүрээд байх юм. Үүргээ биелүүлээгүйтэй нь хариуцлага тооцвол илүү үр дүнтэй байх бус уу.

Бидний өнөөдөр "бие гүйцсэн" гээд байгаа ардчилсан нийгэм маань хувь хүнийг өөрөөс нь хамаатуулж, төрөөс нь ижил тэгш боломж олгох тухай биш билүү. Хэн илүү боловсролтой, хэн илүү хөдөлмөрлөж буй нь сайхан амьдрах жамтай, хэн залхуу хэн олхиогүй нь шалгарч хоцрох ёстой биш билүү. Энэ л ухаанаар хандаж "тундас" болж үлдэхгүйн тулд өдөр бүр шинийг эрэлхийлж, илүү ихийг сурч мэдэх, хийж бүтээхийг эрмэлзэж ирсэн. Би өнөө өглөөхөн гэрээс гарахдаа би амьд явах биш амьдрах ёстой, амьдрах амьдрахдаа хүн шиг, дутагдах гачигдах зүйлгүй амьдрах ёстой, тэгээд энэ бүхэн надаас өөрөөс минь бүрэн шалтгаална гэж боддог байлаа. Бас хүн нь өөрөө хүсэл мөрөөдөлтэй, хариуцлагатай байж нийгмийг хөгжүүлдэг, илүү төгөлдөржүүлдэг гэдэгт би итгэдэг байлаа. Харин өнөөдөр нийгмийн байгаа байдал, төр засгийн маргаашийг зөгнөж байгаа байдал надад огт таалагдахгүй байна. Тэр хэдхэн суудал нь нийгмийг бүхлээр нь сааралтуулах, мянга мянган залуусын хүсэл эрмэлзлийг бөхөөх дайны үнэтэй гэж даанч бодсонгүй. Би ийм нийгмийг хүсээгүй, өнөө өглөөхөн ухаан санаанд минь байсан нийгмийг хүсч байна. Би хүсэл мөрөөдөлтэй байж, ихийг хийж бүтээмээр байна. Намайг битгий мохоо харин боломж олгоож гэж гуйж байна. Надтай адил мянга мянган залуу байгаа гэдэгт би итгэлтэй байна. Мөнгө тараах хэрэггүй, харин хөрөнгө оруулалтад, биднийг ажил хөдөлмөртэй байлгахад зарцуулаач. Төр минь бодлогоо эргэж нэг хараач....

Итгэж болохгүй мэдээллийн систем

Ноднин шиг санаж байна интернэтээр хэсч яваад "Хүнд суртал нь хакерыг барихад тус болов" гэсэн сонин гарчиг бүхий нийтлэл олж уншсан юм. Утга санаа нь бол нэг хүн "төгссөн" сургууль дээрээ ирээд тодорхойлолт авахаар оролдоход нь сургалтын албаны хүн мэдээллийн систем дээрээ хайгаад түүнийгээ лавлахаар архив ухаад түүний талаар мэдээлэл олсонгүй гэнэ. Үүний учир шалтгааныг тогтоохоор ажиллаж байгаад сургуулийн мэдээллийн системд нь гаднаас халдаж хуурамчаар баахан хүнийг төгссөнөөр бүртгэсэн болохыг илрүүлж, хэрэгтнийг барьсан байх юм. Зарим тохиолдолд хүн суртал хэрэгтэй ч юм уу?

Манай сонгуулийн байгууллага сонгуулийг зохион байгуулахдаа гар ажиллагаагаар цаасан дээр явуулж ирсэн нь сонгогчдод хүнд суртал үүсгэж байсан байна гэнэ. Үүнээс гадна сонгогчийн бүртгэл зөрөх, сонгуулийн дүн будилахад хүргэж байсан тул ажиллагаагаа сайжруулж мэдээллийн систем ашиглах нь зүйтэй гэж шийдэж ямар ч байсан энэ удаагийн нөхөн сонгууль дээр туршиж байгаа юм гэнэ. Бүх сонгогчдыг системд бүртгэж, зураасан код өгсөн бөгөөд санал хураах газар ирсэн сонгогч нь сонгогчийн үнэмлэхийнхээ зураасан кодыг уншуулснаар хэдэн хэдэн зузаан зузаан дэвтрээс сонгогчийг хайх, үзгээр бичин тэмдэглэх ажил хөнгөрч байгаа гэнэ. Энэ явцыг тухайн санал авах байранд байрлуулсан дэлгэцэнд гаргах нь ил тод байдлыг хангахад туслаж, илүү ил тод, хяналттай болж байгаа гэнэ. Эдгээр нь миний телевизээр гарч буй ярилцлага, сурталчилгаанаас олж авсан мэдээлэл, түүн дээр тулгуурласан ойлголт юм. Ярилцлага нэвтрүүлгээр ярьж буй байдал, ерөнхий хүмүүсийн нийтлэг хандлагаас үзэхэд мэдээллийн технологи бол хамгийн зөв, хамгийн найдвартай зүйл гэсэн ойлголт бололтой. Уг нь ч сайхан л санаа, гэхдээ...

Мэдээллийн технологийн хэрэглээ нь хөгжил дэвшилд хүрэх гарцаагүй шаардлага мөн боловч юунд ямар зорилгоор ашиглах, тэр нь ямар эрх ашгийг хөндөж байгаа вэ гэдгээс хамааран ашиглах, эс ашиглахыг шийдэхээс гадна ашиглавал ямар түвшинд яаж ашиглахыг шийддэг. Мөн зорилго хэрэгцээнээсээ гадна хэн яаж хийх хийх, хэн хариуцан ажиллуулах нь их хамаатай юм. Миний ойлгож байгаагаар сонгууль, ард түмний төрөө сонгох эрх нь маш чухал эрх ашиг бөгөөд үүнд ашиглах технологи, ажиллагааг маш нарийн сонгох ёстой юм. Өмнө нь цаасаар хийдэг байхад сонгогчийн бүртгэлийг будилуулахад хуудас урах, баллаж дарах гэх мэт болхи арга хэрэглэх ба хор нөлөө нь хэдэн арав эсвэл хэдхэн зуугаар л тоологдохоос гадна ул мөр үлдэж, цаг хугацаа их орно. Харин цахим мэдээлэлд нүд эрмэх зуур хэдэн мянгаар өөрчлөлт оруулж болно, бас дийлэнх тохиолдолд ямар ч ул мөр үлдэхгүйд хамаг аюул оршино. Дэлгэцээр бүртгэлийг гаргаж хянах боломжтой боловч сонгогч нэг бүрчлэн тэмдэглэж авахгүй л бол хүний хязгаарлагдмал байгалийн чадавхиас болж хэдэн мянган сонгогчийг бүртгэлийг тогтоох, хянах боломжгүй юм. Тэмдэглэсэн байлаа ч будилааныг шийдвэрлэж дуусахад цаг хугацааны хувьд хоцорсон байх нь түгээмэл. Нэг талаасаа сайжирсан, дэвшсэн юм шиг боловч нөгөө талаасаа маш том хэмжээний том луйвар хийх хялбар, ул мөргүй хаалга нээгдэж буй юм. Гэхдээ би цаасан дээр давхар тэмдэглэж байгаа гэдэгт найдаж байна, энэ тохиолдолд давхар бүртгэлийг будилуулах тийм ч хялбар биш болно.

Миний харж байгаагаар нэг талаасаа хэрэглэж сурсан, хэрэглээ болсон юм шиг мөртлөө амьдралын цоо шинэ хэв загвар, хэвшил авчирч буй мэдээллийн технологийг сонгуульд хэрхэн зөв ашиглах, санал хураалтыг хэрхэн үнэн зөв, бодитой байлгах талаар дэлхийн тэргүүлэх орнууд судалгаа хийсээр байгаа бөгөөд тийм ч сайн хувилбар, технологи олж чадаагүй л байна. Туршилтаар хийж буй системүүдэд ойр ойрхон асуудал гарах ба тэр талаар мэргэжилтнүүд шүүмжилж, илүү сайжруулах талаар хэлэлцсээр байгаа. Харин манай орны хувьд мэдээллийн технологи нь бараг л цоо шинэ зүйл хэвээр байхаас гадна мэдээллийн системийн аюулгүй байдал, найдвартай ажиллагааны талаар туршлагатай мэргэжилтэн, компани байхгүй гэж хэлэхэд болно. Тиймээс сонгуулийн системийн талаар бүр бодох ч хэрэг байхгүй юм. Мэдээллийн технологи нь хөгжлийн гол тулгуур мөн боловч ямар зорилгоор хэний эрх ашгийг хөндөж байгаагаас ямар системийг хэрхэн хэн хийх, хэн хариуцан ажиллаж байгаа нь их хамаарна. Зарим тохиолдолд бүр ашиглахгүй байх нь дээр ч үэ гарна. Бид галуу ч хөлөө хөлдөөгөөгүй байхад хэрээ хөлөө хөлдөөх гэж байна уу даа. Энэ нөхөн сонгууль болдогоороо болоод өнгөрч байна, гэхдээ дараа дараагийн сонгуульд бодох юм их бий...

Ubuntu тоолуур

Та миний блогийн баруун талд байгаа Ubuntu 9.10 хувилбарын тоолуурыг харж байна уу? Ийм зүйл хэрхэн тавих талаар болон хаанаас авч болох бол гэж бодож байна уу? Тэгвэл http://www.ubuntu.com/getubuntu/countdown хаяг руу ороод хэрхэн өөрт таалагдсан тоолуураа сонгоод вэбдээ байрлуулна уу. Шинээр ирж буй Ubuntu 9.10 хувилбарыг хамтдаа хоног тоолон хүлээцгээе.

Буцаад Mediawiki руу

Аливаа мэдээлэл нь олон хүнд хүрч байж мэдлэг болдог. Харин ямарваа нэг мэдээллийг мэдлэг болгохын тулд түүнийг баримтжуулж, түүх болгон хадгалж үлдэх, дараа дараагийн хүнд дамжуулан хүргэхэд нь чухал юм. Тэгэхээр энэхүү мэдлэгийг хадгалж буй систем нь хэн нэгэн үзэхэд хялбар байхаас гадна өөр хэн нэгэн мэдлэг баримтжуулахад бас үүсгэхэд ч мөн адил маш хялбар байх ёстой юм шиг. Тэгж байж гэмээнэ далай шиг арвин мэдлэг хуримтлагдах учиртай.

Линукс хэрэглэгчдийн бүлгэмийн хувьд дэлхий ертөнцийн хандлагыг даган wiki систем үүсгэн ашиглаж байгаа. Ингэхдээ хамгийн том мэдлэгийн сан болох Wikipedia -д ашигладаг Mediawiki-г сонгон ашиглаж багагүй мэдлэг хуримтлуулж чадсан. Гэвч явцын дунд СПАМ гэх мэт техникийн асуудлуудаас үүдэж, бас хуудас бүр дээр хандалтын эрх үүсгэж болдог, хэрэглэгчдийг хэдэн ч бүлэгт хуваах боломжтой гээд цөөнгүй давуу талтай гэж үзэн MoinMoin гэх өөр нэгэн систем рүү шилжээд овоо хэдэн сарыг үдэв. Зун болж хүмүүсийн амралт нөлөөлсөн үү эсвэл ашиглахад үнэхээр хэцүү байсан уу төдийлөн ашиглагдсангүй.

Бүлгэмийн зарим гишүүдийн хүсэлт, гомдол дээр үндэслэн нөгөө талаас мэдлэгийн сан үүсгэх гэсэн үндсэн зорилгоо хэрэгжүүлэхийн тулд http://wiki.limnux.net сайтыг буцаан Mediawiki систем рүү шилжүүллээ. Энэ системийг сонгох болсон өөр нэг хүчин зүйл нь нэгэнт үүнийг ашиглаад сурах юм бол энэхүү чадвараа Mediawiki-г ашигладаг Wikipedia болон түүний монгол хувилбар, бусад олон мэдлэгийн санд өөрийн хувь нэмрийг оруулахад, баяжуулахад тус болно гэсэн бодол юм. Эцэст нь та бүхнийг линукс болон нээлттэй эхийн програм хангамжтай мэдээлэл, мэдлэгийг оруулж, бүх нийтийн мэдлэгийн санг баяжуулахад өөрийн хувь нэмрийг оруулахыг хүсч байна.

Тавийн тал

Энэ өдөр миний бие "тавийн тал" гэдэг нас хүрч байна. Өнгөрсөн хугацаанд өөрийгөө багагүй хэмжээнд хөгжүүлж, бас чамлахааргүй их зүйл амжуулсан гэж бодож байгаа ч урдах зам минь улам урт, хийх зүйл бүр их байна. Гэхдээ "тавийн тал" насандаа өөрийг хувь нэмрийг оруулахыг хамгийн их хүсч байгаа зүйл бол "эх хэлээрээ технологи ашиглах боломж"-ийг олон нийтэд нээх юм. Хийх ч, амжуулах ч юм их байна даа. Миний дуртай "Харанга" хамтлагийн "Амьдрал" гээд дуунд "ай даа миний амьдрал эгэл жирийн боловч энэхэн биедээ багтахааргүй их хүслийн далай юм даа" гэж дуулдаг. Бас нөгөө юу гэдэг билээ, хорвоо дэлхий уужим, хийх юм их....

Хэрэгцээгүй дадал

Хотын төв замын засвар дуусч ашиглалтанд орсон байна. Өчигдөр орой харихаар тэрхүү зассан замаар явж байхдаа хэрэгцээгүй дадалтай, тэр нь ямар төвөгтэй болохыг олж мэдэв. Учир нь өмнөх онхол донхол зам дээр явахад хаана нүх байгаа бол, хаана нүх байсан билээ, тэгээд нүхийг хэрхэн тойрох билээ гээд их л завгүй бодоод явдаг байж. Жишээ нь, Их дэлгүүрийн баруун урдхан талд нэг том нүхнээс болж бүтэн нэг эгнээ хаагдсан байдаг гэх мэт. Бас дээрээс нь нүх тойрох гэсэн хэн нэгэн гэнэт хажуугаас ороод ирэх вий, эсвэл гэнэт зогсох вий гэх түгшүүртэй явдаг байсан байна шүү. Би мэднэ, зам сайхан болсон гэдгийг мэдсэн ч энэ дадал маань байсхийгээд л ажиллаад, элдэв юм хараад байдаг болж. Гэхдээ ингэж илүү зүйлд санаа зоволгүй тайван давхих нь ямар сайхан юм бэ. Бид өмнө өөрийн мэдэлгүй хэрэгцээгүй дадал үүсгэж, үүндээ ухаан бодол, багагүй эрч хүч зарцуулдаг байсан байна шүү. Дээрээс нь техникийн эвдрэл, элэгдэл. Манай эдийн засагт ямар их хортой байсан бол. Ер нь хотын зам гоё байж болдог юм байна, бүрэн хэмжээгээр гоё болоосой гэж хүсч байна.

Мессенжерээс татгалзав

Бид бүгд л ямар нэг хэмжээгээр мессенжер ашиглаж, түүгээрээ ажлаа амжуулж сурцгаасан байх юм. Нэг талын ач тустай ч нөгөө талаас чухал ажил хийж буй үед чухал бус зүйлс саад болох нь их. Нэлээн хэсэг хугацаанд ашиглахаас татгалзаж үзтэл үр дүн нь гайхалтай. Сатааруулах, ажлын цагаас хумслах нь их бага, бүтээмж ч нэмэгдэж байна. Ер нь миний хувьд "тус болохоосоо ус болох нь" их байсан бололтой. Өнөөдрөөс эхлээд тодорхойгүй хугацаагаар мессенжер гээч зүйлээс татгалзаж байна.

Цэвэлийн тольд таны тусламж хэрэгтэй

Хөдөөгөөр хэд хоног амарч байгаад ирсэн чинь Я.Цэвэл эрдэмтний зохиосон "Монгол хэлний товч тайлбар толь" номыг вэб хэлбэрт шилжүүлэх ажлыг Очко эхлүүлсэн байв. Энэ талаар Twitter дээр маш их яриа өрнөсөн болохоор анзаарахгүй байх ямар ч боломж байсангүй. Юуны өмнө энэхүү ажлыг санаачлан эхлүүлсэн Очкодоо талархаж буйгаа илэрхийлэх хэрэгтэй болов уу.

Би бээр нээлттэй эхийн програм хангамжийн орчуулга буюу нутагшуулалтыг хэрхэн илүү чанартай хийх талаар эргэцүүлж байхад бидэнд монгол үгийн тайлбар толь ашиглахад маш хялбар хэлбэрт байх ёстой юм байна гэж бодож байсан юм. Я.Цэвэл гуайн толийг хайж хайж олж авчихаад яах учраа олохгүй, бас ажилдаа түүртэж явж байтал энэ санаачлага гарч, олны дэмжлэгийг хүлээж буй нь үнэхээр талархууштай. Тэгээд энэхүү ажиллагааг хоёр гараа өргөн дэмжиж өөрийн чадах чинээгээр туслахыг оролдож байна. Хэн хийх нь чухал биш үр дүн нь л чухал юм.

Хэдийгээр энэ толины зохиогчийн эрхийн асуудал тодорхой биш байгаа ч энэ санаачлагын ач холбогдол, үр дүнг өндөрөөр үнэлж байгаа. Нэгдүгээр энэ нь бидний хувьд анхны томоохон хэмжээний нээлттэй агуулга бөгөөд олон зуун интернэт хэрэглэгчдийн нэгдэл гэдгээрээ маш онцлог. Нээлттэй агуулга учир хэн ч ямар ч зорилгоор ашиглаж болно, тиймээс бид орчин цагийн үг хэллэг, тайлбараар баяжуулан орчин цагийн монгол хэлний тайлбар толь бичгийн үндэс суурь болно гэдэгт бүрэн дүүрэн итгэлтэй. Бас мартагдсан хуучин үгсийг дахин сэргээх буюу эх монгол хэлээ танин мэдэхэд үнэтэй, орчин үеийн эх сурвалж болно. Мөн үг үсгийн алдаа шалгах програмын суурь болох гээд тоочоод байвал үнэхээр дуусахгүй биз.

Эхлээд удаагүй ч маш олон анхаарлыг татаж, олон хүний хөдөлмөрийн нэгдэл болж 12539 үгийн тайлбарыг (оруулах мөчид) вэб хэлбэрт унших, хайх боломжтой болсон байна. Та ч гэсэн өөрийн хувь нэмрийг оруулаарай. Дуслыг хураавал далай. Олны хүч оломгүй далай.